+ śp. ks. prof. dr hab. Bogusław Nadolski
W krótkim czasie Towarzystwo Chrystusowe straciło dwóch wybitnych członków, ks. Edwarda Szymanka i ks. Bogusława Nadolskiego: byłych przełożonych generalnych, profesorów, wykładowców – ludzi, którzy byli „wizytówkami” naszego zgromadzenia na forum wewnętrznym i zewnętrznym, w dodatku kolegów z tego samego rocznika. Obydwaj dosyć niedawno (bo zaledwie rok wcześniej) obchodzili uroczyście diamentowy jubileusz kapłaństwa.
Ks. Bogusław Nadolski urodził się 18 sierpnia 1933 r. w miejscowości Skrzeszowice, gmina Niedźwiedź, pow. Miechów, woj. kieleckie. Był synem Józefa, który był rolnikiem, oraz Stanisławy, z domu Marynowska. Został ochrzczony 3 września 1933 r. w rodzinnej parafii Biórków Wielki, diecezja krakowska. Kiedy miał siedem lat rozpoczął naukę w Szkole Podstawowej w Skrzeszowicach. Jednak w tym czasie umarł jego ojciec i matka z całym gospodarstwem przeniosła się do pobliskiego Niegardowa, gmina Koniusza. Tam kontynuował swoją edukację od II klasy szkoły podstawowej. W parafii Niegardów przyjął sakrament pierwszej spowiedzi i Komunii Świętej, został ministrantem, a 20 sierpnia 1943 r. otrzymał sakrament bierzmowania.
Po ukończeniu szkoły podstawowej podjął naukę w gimnazjum w Proszowicach. Jednak trudne warunki finansowe w domu (matka sama prowadziła gospodarstwo), spowodowały jej przerwanie i napisanie, za zgodą matki, listu do dyrektora Małego Seminarium Duchownego w Poznaniu z prośbą o przyjęcie i umożliwienie kształcenia się. Pisał w nim m.in: „Będąc w klasie II gimnazjum postanowiłem sobie, żeby zostać kapłanem, a zwłaszcza kapłanem dla braci Polaków, którzy pracują poza granicami Polski”.
Po pozytywnym załatwieniu wszystkich formalności, 23 sierpnia 1949 r. wstąpił do Towarzystwa Chrystusowego w Poznaniu. Po krótkim aspirandacie, 8 września 1949 r. rozpoczął w Ziębicach na Dolnym Śląsku kanoniczny nowicjat, który został ukończony złożeniem 8 września 1950 r. w Ziębicach pierwszej profesji zakonnej. Po jej złożeniu kontynuował edukację w zakresie szkoły średniej w Niższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Chrystusowego w Ziębicach, którą zwieńczył egzaminem końcowym 14 czerwca 1951 r. W tym samym roku w Szczecinie złożył eksternistyczny egzamin maturalny.
Po maturze naukę kontynuował w Wyższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Chrystusowego w Poznaniu. 10 września 1951 r. rozpoczął studia filozoficzne, które ukończył 13 czerwca 1953 r. egzaminem philosophicum. Następnie podjął czteroletnie studia teologiczne, podczas których 23 marca 1956 r. złożył egzamin rigorosum i które ukończył 29 marca 1957 r. Podczas swojej nauki w Poznaniu ponawiał śluby zakonne: II profesję złożył 8 września 1951 r.; III – 8 września 1952 r.; IV – 8 września 1953 r. W Poznaniu 8 września 1954 r. złożył profesję dozgonną. W czasie studiów seminaryjnych został wprowadzony w kolejne posługi kapłańskie oraz przyjął wyższe święcenia kapłańskie: tonsurę przyjął 7 listopada 1953 r., dzień później – ostiariat i lektorat z rąk abpa Walentego Dymka, egzorcystat i akolitat – 3 października 1954 r. z rąk bpa Herberta Bednorza, subdiakonat – 15 kwietnia 1956 r. z rąk abpa Walentego Dymka i diakonat – 10 czerwca 1956 r. z rąk bpa Herberta Bednorza. W Roku Maryjnym, dokładnie 6 kwietnia 1957 r., przyjął święcenia kapłańskie z rąk wikariusza kapitulnego bpa Franciszka Jedwabskiego. Były to pierwsze święcenia kapłańskie w odbudowanej i odnowionej po zniszczeniach wojennych katedrze poznańskiej. W podaniu do przełożonego generalnego z prośbą o dopuszczenie do święceń kapłańskich napisał: „pokornie proszę o dopuszczenie mnie do święceń kapłańskich, które pragnę przyjąć zupełnie dobrowolnie, świadom zarówno jego niewypowiedzianej godności, obowiązków, które nakłada ogromu odpowiedzialności jaki za sobą pociąga, jak i swej radykalnej niegodności”, a na obrazku prymicyjnym umieścił słowa: „Czyniąc prawdę w miłości, Efez. 4,15” oraz „Panno wierna módl się za nami”
Po święceniach kapłańskich i prymicjach, jak większość chrystusowców, został skierowany do pracy duszpasterskiej na Pomorze Zachodnie. Rozpoczął ją 29 kwietnia 1957 r. jako wikariusz współpracownik w parafii pw. św. Jerzego w Goleniowie. Nominację tę, na wniosek przełożonych zakonnych, podpisał ówczesny biskup gorzowski Teodor Bensch. Parafia w tamtym czasie była dosyć rozległa i obejmowała dwa kościoły w mieście – św. Jerzego oraz przygotowywany do odbudowy po wojennych zniszczeniach stary gotycki kościół św. Katarzyny oraz osiem kościołów filialnych, w sumie 35 miejscowości. Obowiązki wikariusza w Goleniowie pełnił do 15 lipca 1958 r. Na wniosek przełożonego generalnego ks. Ignacego Posadzego dekretem wikariusza kapitulnego ks. Józefa Michalskiego został zwolniony z wikariatu w Goleniowie i przeniesiony na równorzędne stanowisko wikariusza współpracownika i katechety do parafii pw. św. Jana Chrzciciela w Szczecinie. Parafia ta, z centralnie położonym w Szczecinie kościołem pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, stanowiła wtedy centrum duszpasterskie miasta Szczecina.
Na Boże Narodzenie 1962 r. otrzymał od przełożonego generalnego ks. Ignacego Posadzego pismo z nominacją od 1 stycznia 1963 r. na kierownika Referatu Duszpasterskiego w Towarzystwie Chrystusowym. W Szczecinie pracował do końca sierpnia 1963 r., a na zakończenie otrzymał podziękowanie za pracę w parafii i w diecezji od bpa Jerzego Stroby, wikariusza generalnego diecezji gorzowskiej. Zakończenie posługi na Pomorzu Zachodnim było spowodowane otrzymaniem od przełożonego generalnego w kwietniu 1963 r. pisma kierującego na studia w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Po załatwieniu wszystkich formalności od 1 października 1963 r. do 10 września 1966 r., odbył studia specjalistyczne na Wydziale Teologii Praktycznej KUL, a jako specjalizację wybrał liturgikę. Uczęszczał na seminarium naukowe ks. doc. dra Wacława Schenka i doc. dra Stefana Kunowskiego. Pod kierunkiem ks. Wacława Schenka napisał, a następnie obronił pracę magisterską pt. Wychowanie młodzieży do udziału we Mszy św.. Swoje studia kontynuował i zwieńczył je napisaniem pod kierunkiem ks. doc. Stefana Kunowskiego rozprawy doktorskiej pt. Podstawy filozoficzne wychowania chrześcijańskiego w poglądach Jacques’a Maritaina. Studium pedagogiczno-pastoralne. Pracę doktorską obronił w 1967 r.
Pod koniec pisania dysertacji doktorskiej otrzymał od przełożonego generalnego ks. Ignacego Posadzego następujące nominacje: 1 lipca 1966 r. został mianowany referentem duszpasterskim w Kurii Towarzystwa w Poznaniu a 10 września 1966 r. wykładowcą liturgiki i teologii pastoralnej w Wyższym Seminarium Duchownym w Poznaniu. Wykłady z liturgiki w WSD Towarzystwa Chrystusowego prowadził niemalże do końca swojego życia – prowadził seminarium naukowe i był promotorem wielu prac magisterskich swoich Współbraci, które następnie były nostryfikowane na KUL. Przez krótki okres czasu (1968-1969) wykładał również liturgikę w Wyższym Seminarium Duchownym Salezjanów w Lądzie. Już ten maleńki wycinek wskazuje, jak wielka i szeroka była działalność naukowa ks. Bogusława po ukończeniu studiów specjalistycznych na KUL.
Początek jego kariery naukowej i dydaktycznej przypadł w bardzo ciekawym okresie: pod koniec lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku w liturgii Kościoła katolickiego i w naukowym podejściu do tej dyscypliny teologicznej zaszły zasadnicze zmiany jako owoc Soboru Watykańskiego II, a w Polsce z wolna następowała recepcja Vaticanum II. To nowe spojrzenie naukowca widać zwłaszcza w wielu tekstach, również tych popularnonaukowych, przeznaczonych dla szerokiego grona odbiorców, publikowanych wówczas we „Mszy Świętej”, która w tamtym czasie, mimo wielu trudności, ukazywała się w wysokim nakładzie. W jej redakcji pracował bądź z nią współpracował od 1968 r. Działalności naukowej ks. Bogusława Nadolskiego przyświecała maksyma: „Liturgia domus carissima – liturgia najdroższym domem”. W swoich poszukiwaniach naukowych koncentrował się na teologicznych wymiarach liturgii, na traktowaniu liturgii jako miejsca teologicznego – locus theologicus, co stanowiło pewnego rodzaju novum w stosunku do dotychczasowego sposobu uprawiania eklezjologii. Postrzegał i opisywał liturgię także od strony antropologicznej, w jej relacjach do kultury, podkreślając zakorzenienie liturgii w kulturze. Szczególną dziedziną zainteresowania naukowego ks. Nadolskiego stały się: misterium Eucharystii w rozwoju historyczno-teologicznym oraz sakrament pokuty i pojednania. Maksyma, która przyświecała jego pracy naukowej i dydaktycznej była tytułem wielu opracowań ukazujących się z okazji jubileuszowych rocznic związanych z życiem, kapłaństwem bądź pracą ks. Nadolskiego, a także prowadzonego przez niego internetowego bloga.
Zdobyta i wciąż pogłębiana wiedza, nabywane doświadczenie zaowocowały tym, iż ks. Nadolski obdarzony zaufaniem przełożonych i dostojników kościelnych podejmował kolejne zadania w Towarzystwie Chrystusowym i dla wspólnoty Kościoła w Polsce. Ks. Bogusław 26 listopada 1966 r. został mianowany przez przełożonego generalnego ks. Ignacego Posadzego członkiem Komisji Głównej, mającej przygotować Kapitułę Generalną Towarzystwa, a 24 maja 1967 r. otrzymał nominację na Przewodniczącego Komisji do Spraw Pastoralnych, mającej w ramach Komisji Głównej przygotować Kapitułę Generalną Towarzystwa oraz na stałego wykładowcę w WSD Towarzystwa Chrystusowego w Poznaniu. 18 sierpnia 1967 r. w ramach Komisji dla Spraw Formacji Zakonnej został mianowany Przewodniczącym Sekcji dla Spraw Formacji Kapłanów po ukończeniu studiów, a 11 października 1967 r. został mianowany egzaminatorem chrystusowców po święceniach kapłańskich i równocześnie został Przewodniczącym Komisji Egzaminacyjnej dla przeprowadzania egzaminów neoprezbiterów. 28 grudnia 1967 r. od przełożonego generalnego otrzymał pismo informujące, iż został wybrany Delegatem na IV Kapitułę Generalną. Pismo to upoważniało do wzięcia w niej udziału. Kapituła rozpoczynała się 4 lipca 1968 r. w Domu Głównym w Poznaniu i była to pierwsza Kapituła Generalna, w której ks. Bogusław wziął udział. Podczas IV Kapituły Generalnej na przełożonego generalnego został wybrany ks. Florian Berlik, a na wikariusza generalnego – ks. Bronisław Bryja. Nowy przełożony generalny 11 listopada 1968 r. mianował ks. Bogusława członkiem Komisji do Spraw Modlitw, której przewodniczył ks. Edward Szymanek. 3 września 1969 r. otrzymał zwolnienie z obowiązków referenta duszpasterskiego i podziękowanie za przeszło trzyletnią pracę nacechowaną troską o podniesienie poziomu duszpasterstwa naszych kapłanów w myśl wskazań soborowych. Zwolnienie z tych obowiązków związane było z nominacją tego samego dnia, 3 września 1969 r., na rektora Wyższego Seminarium Duchownego Towarzystwa Chrystusowego w Poznaniu. Obowiązki rektora WSD Towarzystwa Chrystusowego wypełniał do 1977 r. 6 listopada 1969 r. zaś przez ówczesnego wikariusza generalnego ks. Edwarda Szymanka został mianowany członkiem Rady Generalnej Towarzystwa Chrystusowego oraz Przewodniczącym Komisji dla Spraw Modlitw Towarzystwa.
W lutym 1970 r. odbyła się V Kapituła Generalna Towarzystwa Chrystusowego, w której ks. Bogusław uczestniczył z urzędu ze względu na zasiadanie od kilku miesięcy w Radzie Generalnej zgromadzenia. Na tej Kapitule na przełożonego generalnego został wybrany ks. Wojciech Kania, a na wikariusza generalnego ks. Edward Szymanek. Ks. Bogusław został wybrany na członka Rady Generalnej. Po zakończeniu tej Kapituły 10 marca 1970 r. wikariusz generalny zlecił ks. Bogusławowi wszystkie sprawy dotyczące formacji członków Towarzystwa Chrystusowego.
W październiku 1973 r. z upoważnieniem Prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego, wyjechał pierwszy raz na zagraniczny Kongres Teologii Pastoralnej, który odbył się w Austrii. Został wtedy członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Liturgistów i odtąd brał udział w kolejnych spotkaniach w Mödling k. Wiednia. W 1974 r. został członkiem Arbeitsgemeinschaft Katholischer Liturgikdozenten, a rok później również członkiem Societas Liturgica. An international Ecumenical Society for Liturgical Research and Renewal. 15 marca 1974 r. został mianowany przez abpa Antoniego Baraniaka członkiem Archidiecezjalnej Komisji Liturgicznej. Ks. arcybiskup uzasadnił swoją nominację tym, że udział rektora Bogusława Nadolskiego przyczyni się do ożywienia życia liturgicznego w archidiecezji. Na podstawie dekretu prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego od roku akademickiego 1974/75 zaczął prowadzenie wykładów i zajęć dla studentów Studium Życia Wewnętrznego przy Akademickim Studium Teologii Katolickiej w Warszawie, prowadził tam też seminarium naukowe. Z tą uczelnią, a dokładnie: z Wydziałem Teologii Katolickiej Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie (przemianowanej w 1999 r. w Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego), związana była dalsza kariera naukowa ks. Bogusława Nadolskiego. Na tej uczelni, na podstawie oceny ogólnego dorobku naukowego i przedłożonej rozprawy habilitacyjnej pt. Urzeczywistnianie się Kościoła w liturgii w świetle dokumentów Vaticanum II, uzyskał 26 maja 1980 r. stopień naukowy doktora habilitowanego w zakresie teologii liturgii. 15 października 1983 r. przez ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki został mianowany na stanowisko docenta w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, natomiast 1 lipca 1989 r. Rada Państwa nadała mu tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego (odpowiedni dokument podpisał jej przewodniczący Wojciech Jaruzelski). W końcu w 1993 r. prezydent RP Lech Wałęsa nadał ks. Bogusławowi Nadolskiemu tytuł profesora zwyczajnego nauk teologicznych.
Ks. Bogusław Nadolski na uczelni, na której wykładał przez długie lata, pełnił funkcje kierownika Katedry Teologii Liturgii, kierownika Specjalności liturgicznej, redaktora „Biuletynu Liturgicznego” w „Collectanea Theologica”, opiekuna Koła Naukowego Liturgistów i opiekuna studentów specjalności liturgicznej, prowadził seminaria magisterskie i doktorskie. Był promotorem ponad 160 prac magisterskich, kilkunastu prac doktorskich. Recenzował jedenaście rozpraw habilitacyjnych, ponad 20 dysertacji doktorskich na KUL, ATK, PAT, ChAT, UWM w Olsztynie. Opracowywał w dziesięciu przypadkach dorobek naukowy do uzyskania stopnia naukowego profesora, a także był nadzwyczajnym recenzentem dla Centralnej Komisji Kadr Naukowych. Ponadto od 1982 r. był członkiem Towarzystwa Naukowego KUL, a od 1983 r. członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Pełnił funkcję przewodniczącego Sekcji Wykładowców Liturgiki w Polsce, był członkiem Archidiecezjalnej Komisji Liturgicznej Archidiecezji Poznańskiej, zasiadał w różnych gremiach przy Konferencji Episkopatu Polski: był członkiem Komisji Episkopatu ds. Seminariów Duchownych, członkiem Komisji Episkopatu ds. Liturgii i Duszpasterstwa Liturgicznego oraz konsultorem Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów.
Jego dorobek naukowy prezentuje się imponująco. Ks. Bogusław Nadolski jest autorem 68 książek oraz redaktorem ponad 10 pozycji książkowych. Opublikował 185 rozpraw naukowych w polskich i zagranicznych czasopismach teologicznych i ponad dwustu popularnonaukowych w miesięcznikach i tygodnikach polskich. Jest autorem 24 haseł w Encyklopedii katolickiej KUL i 69 recenzji książek, głównie obcojęzycznych. Dorobek naukowy i działalność dydaktyczna ks. prof. Bogusława Nadolskiego świadczą o jego niepodważalnym autorytecie w dziedzinie teologii liturgii, a jego czterotomowy podręcznik pt. Liturgika (t. 1 – Liturgika fundamentalna, Poznań 1989; t. 2 – Liturgia i czas, Poznań 1991; t. 3 – Sakramenty. Sakramentalia. Błogosławieństwa, Poznań 1992; t. 4 – Eucharystia, Poznań 1992) jest do dziś cenną pomocą dla wykładowców i studentów teologii na uczelniach w całej Polsce. W latach 2011-2014 autor opracował i wydał drugie, poszerzone wydanie tego dzieła. Wielka erudycja tego Naukowca sprawiła, że liczne jego publikacje wykraczały poza obszar ściśle teologiczny i posiadały wymiar ogólnohumanistyczny i kulturotwórczy. W 2006 r. ukazało się unikatowe, bo w całości napisane przez jednego autora, dzieło ks. prof. Bogusława Nadolskiego pt. Leksykon liturgii (Pallottinum, Poznań 2006), a nieco później bogaty w swej treści i różnorodności Leksykon symboli liturgicznych (Kraków 2010). Za swój dorobek naukowy i dydaktyczny w 2000 r. został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, a kilkanaście lat później otrzymał prestiżową nagrodę im. ks. Idziego Radziszewskiego. W dołączonym wykazie przygotowanym przy okazji odbierania tego drugiego wyróżnienia przedstawiono jedynie część wspomnianego dorobku Księdza Profesora: brakuje w nim bowiem tego, co ukazało się w ostatnich 5-6 latach jego życia (https://docplayer.pl/5351889-Liturgia-domus-carissima-zycie-i-dzialalnosc-naukowa-ks-prof-dra-hab-boguslawa-nadolskiego-tchr.html).
Zaangażowany w wiele dzieł okołokościelnych i naukowych ks. Bogusław Nadolski podejmował też liczne obowiązki zlecane przez przełożonych zakonnych i całą wspólnotę. 30 maja 1975 r. wikariusz generalny ks. Edward Szymanek powołał ks. Bogusława do Komisji Przedkapitulnej i mianował go przewodniczącym Sekcji Formacji w tej Komisji. W 1976 r. odbyła się VI Kapituła Generalna Towarzystwa Chrystusowego, w której z urzędu uczestniczył ks. Bogusław. Na tej Kapitule na przełożonego generalnego został wybrany ks. Czesław Kamiński, a na wikariusza generalnego – ks. Stanisław Stefanek. 7 lipca 1976 r. ks. Bogusław ponownie został wybrany na członka Rady Generalnej. 9 marca 1977 r. został przez wikariusza generalnego ks. Stanisława Stefanka mianowany zastępcą superiora oraz członkiem Rady Domu Głównego w Poznaniu, zaś 11 października 1977 r. od przełożonego generalnego ks. Czesława Kamińskiego otrzymał pismo zwalniające go z obowiązków rektora WSD Towarzystwa Chrystusowego z podziękowaniem za gorliwe zaangażowanie się w dzieło kształcenia oraz prośbę o dalsze przekazywanie klerykom bogatej wiedzy na stanowisku profesora. 23 stycznia 1978 r. otrzymał pismo od wikariusza generalnego mianujące ks. Bogusława członkiem Komisji Modlitw, której celem było zrewidowanie dotychczasowych tekstów modlitw oraz takie ich przeredagowanie, by więcej uwzględniały charyzmat zakonny, specyficzne zadania oraz dobre tradycje Towarzystwa. 24 lutego 1981 r. przełożony generalny ks. Czesław Kamiński mianował ks. Bogusława przewodniczącym Komisji Przedkapitulnej dla przygotowania procesu informacyjnego naszego założyciela kard. Augusta Hlonda. Pomimo stanu wojennego, 6 kwietnia 1982 r. uroczyście obchodził w Poznaniu srebrny jubileusz kapłaństwa. Na te uroczystość otrzymał specjalne pismo od byłego przełożonego generalnego, współzałożyciela ks. Ignacego Posadzego. Ojciec Ignacy napisał m.in.: „w dniu jubileuszu odprawię Mszę świętą w Twojej intencji. Prosić będę Boga i Matkę Najświętszą o moce Ducha Świętego oraz o zdrowie i siły, bo tak bardzo jesteś potrzebny naszej rodzinie zakonnej”. W 1983 r. odbyła się VII Kapituła Generalna Towarzystwa Chrystusowego, w której z urzędu uczestniczył ks. Bogusław. Na tej Kapitule na przełożonego generalnego został wybrany ks. Edward Szymanek, na wikariusza generalnego – ks. Ryszard Bucholc, a ks. Bogusław dnia 6 lipca 1983 r. został ponownie wybrany na członka Rady Generalnej. 18 października 1983 r. przez przełożonego generalnego został mianowany stałym członkiem Komisji Pokapitulnej dla odnowy Ustaw i innych aktów normatywnych Towarzystwa w duchu nowego Kodeksu prawa kanonicznego, a 16 listopada otrzymał kolejne pismo mianujące go członkiem Komisji Pokapitulnej dla opracowania Dyrektorium formacji, które uwzględniałoby duchowość i specyfikę misji Towarzystwa. Realizując uchwałę VII Kapituły Generalnej, przełożony generalny ks. Edward Szymanek, za zgodą Prymasa Polski abpa Józefa Glempa, utworzył przy WSD Towarzystwa Instytut Duszpasterstwa Emigracyjnego i 22 grudnia 1983 r. mianował ks. Bogusława Nadolskiego pierwszym dyrektorem tego Instytutu. Rok później, 19 listopada 1984 r., przełożony generalny zlecił ks. Bogusławowi przeprowadzenie wizytacji kanonicznej w prowincji Towarzystwa pw. Świętej Rodziny w Australii.
W lipcu 1989 r. odbyła się VIII Kapituła Generalna Towarzystwa Chrystusowego, w której z urzędu po raz kolejny uczestniczył ks. Bogusław. Na tej Kapitule został wybrany na przełożonego generalnego zgromadzenia, a na wikariusza generalnego ks. Bernard Kołodziej. Jako przełożony generalny przeprowadzał wizytacje kanoniczne placówek Towarzystwa Generalnego w prowincjach zagranicznych oraz w krajach na Wschodzie podległych Zarządowi Generalnemu. Nie zaprzestał przy tym działalności dydaktycznej i naukowej: przygotowywał publikacje, prowadził wykłady i seminarium naukowe na ATK i w naszym zakonnym seminarium. Pełnienie obowiązków przełożonego generalnego zakończył 11 lipca 1995 r. podczas obrad IX Kapituły Generalnej, gdy na kolejnego przełożonego generalnego został wybrany ks. Tadeusz Winnicki, a na wikariusza generalnego ks. Antoni Klein. Tym samym ks. Bogusław zakończył również swój udział w Zzarządzie Towarzystwa Chrystusowego.
Jako były przełożony generalny wziął udział w kolejnych kapitułach generalnych. Przed X Kapitułą Generalną zgromadzenia, która odbyła się w lipcu 2001 r., otrzymał pismo od przełożonego generalnego ks. Tadeusza Winnickiego informujące, że zgodnie z art. 133 naszych Ustaw zakonnych, jest z urzędu członkiem tejże Kapituły. Natomiast przed XII Kapitułą Generalną, która odbywała się w lipcu 2013 r., otrzymał pismo od przełożonego generalnego ks. Tomasza Sielickiego informujące, że „uczestniczy w XII Kapitule Generalnej Towarzystwa Chrystusowego, z racji pełnionej w przeszłości funkcji przełożonego generalnego. Wyrażam przekonanie, że udział Czcigodnego Ksiądz w XII Kapitule Generalnej – z wyjątkową znajomością spraw Towarzystwa – ubogaci wszystkich jej uczestników oraz przyczyni się do podejmowania decyzji służących rozwojowi naszej Rodziny Zakonnej”. Ponadto 9 września 2005 r. został powołany na członka Komisji przygotowującej Jubileusz 75-lecia Towarzystwa Chrystusowego
Dorobek naukowy, dydaktyczny i pisarski ks. prof. Bogusława Nadolskiego, jego wkład w przygotowanie i wychowanie kadry naukowej wielu polskich uczelni katolickich był wielokrotnie doceniany. Poza odznaczeniem państwowym z 2000 r. ks. Nadolski został uhonorowany prestiżową Nagrodą im. ks. Idziego Radziszewskiego za rok 2010, przyznawaną przez Zarząd Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Nagrodę wręczono Laureatowi podczas inauguracji roku akademickiego w Wyższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej w dniu 22 października 2011 r. W wygłoszonej laudacji dziekan Wydziału Teologii KUL ks. prof. dr hab. Mirosław Kalinowski podkreślił erudycję i imponującą benedyktyńską pracowitość Laureata i dodając, że „duże osiągnięcia w zakresie kształcenia kadry naukowej, jako wykładowca, prelegent, promotor i recenzent rozpraw naukowych znalazło odzwierciedlenie na Wydziale Teologii KUL”. W 2012 r. ks. Nadolski uroczyście obchodził 50-lecie pracy naukowej oraz 55-lecie kapłaństwa. Na tę okoliczność Dostojny Jubilat otrzymał wiele pism gratulacyjnych. Przełożony generalny ks. Tomasz Sielicki pisał m.in.: „nie bez powodu od wielu lat w Kościele polskim jest ks. Profesor Nadolski uważany za największego erudytę, a co za tym idzie największy autorytet naukowy w dziedzinie liturgiki”. Pisma gratulacyjne wyrażające wdzięczność za wszystkie dokonane przez Jubilata dzieła przysłali ponadto: kard. Antonio Cañizares Llovera, prefekt Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, kard. Kazimierz Nycz, arcybiskup-metropolita warszawski, bp Stefan Cichy, ordynariusz legnicki, bp Adam Bałabuch, przewodniczący Komisji Episkopatu Polski ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów oraz ks. prof. dr hab. Henryk Skorowski SDB, rektor UKSW. Bp Cichy w swoim piśmie uwypuklił motto naukowej pracy Jubilata, którym zatytułowano pamiątkową książkę pt. „Liturgia domus carissima” – liturgia najdroższym domem, dedykowaną Jubilatowi w 1998 r. na 65. urodziny, że odzwierciedla ducha Profesora, dla którego liturgia była i jest najdroższym domem
W ostatnich latach życia, które były naznaczone cierpieniem i zmaganiem się z chorobą, ks. Profesor nie prowadził już działalności dydaktycznej, ale popularyzował liturgię w szeregu niewielkich publikacji (których niestety nie wykazano w dołączonym wyżej linku). Ostatnia z nich, z 2018 r., nosi tytuł Uczmy się kochać Eucharystię. W związku z pogarszającym się zdrowiem w 2017 r. złożył rezygnację z dalszych prac w Komisjach Episkopatu Polski, otrzymując serdeczne podziękowanie od arcybiskupa metropolity poznańskiego Stanisława Gądeckiego, przewodniczącego KEP.
6 kwietnia 2017 r. obchodził 60-lecie kapłaństwa. Na zbiorowym obrazku jubileuszowym sześciu żyjących z tego rocznika kapłanów napisało: „Myśmy poznali i uwierzyli miłości, jaką Bóg ma ku nam”. Przełożony generalny ks. Ryszard Głowacki oprócz życzeń i podziękowań, pisał: „Jakże wielu spośród nas chrystusowców związanych jest od początku swojego życia zakonnego i kapłańskiego z osobą Dostojnego Księdza Jubilata jako rektora i profesora naszego seminarium, Radnego Generalnego a następnie Przełożonego Generalnego. Dziękuje za wykład liturgiki i formacje liturgiczną pokoleń chrystusowców. Świadomość tylu prac, dobrze i konsekwentnie prze przeżywanego powołania kapłańskiego i zakonnego niech będą powodem radości i tym głębszego Magnificat śpiewanego razem z Bogurodzicą Najwyższemu Bogu za udział w Chrystusowym Kapłaństwie poprzez nasza wspólnotę zakonną”.
Ostatnie tygodnie ks. Bogusław Nadolski przeżył w Hospicjum „Palium” w Poznaniu odwiedzany każdego dnia przez Współbraci. Tam też odszedł do wieczności umocniony świętymi sakramentami w sobotni wieczór 20 października 2018 r. w wieku 85 lat, w tym 68 lat życia zakonnego i 61 lat kapłańskiego
Jak podkreślano w wielu wystąpieniach, gdy mówiono o ks. prof. Bogusławie Nadolskim, odszedł niekwestionowany autorytet w dziedzinie liturgiki. Było to widoczne choćby w licznie napływających listach kondolencyjnych na ręce przełożonego generalnego ks. Ryszarda Głowackiego. Przesłali je m.in.: abp Stanisław Gądecki, metropolita poznański i przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, bp Andrzej Dziuba, ordynariusz łowicki, ks. prof. dr hab. Krzysztof Pawlina, rektor PWT w Warszawie, ks. prof. dr hab. Stanisław Dziekoński, rektor UKSW w Warszawie, bp Wiesław Lechowicz, delegat KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej, abp Juliusz Paetz, emerytowany metropolita poznański, ks. prof. dr hab. Mirosław Kalinowski, Dziekan Wydziału Teologii KUL,
ks. prof. dr hab. Augustyn Eckmann Prezes Towarzystwa Naukowego KUL, matka Jolanta Gołebiowska ZSNM, przełożona generalna Sióstr Wspólnej Pracy z Włocławka oraz wiele innych osób świeckich i instytucji. Rektor UKSW napisał m.in.: „społeczność akademicka UKSW zapamięta Go jako wieloletniego kierownika Katedry Teologii Liturgii w Akademii Teologii Katolickiej, poprzedniczki UKSW, a następnie kierownika Katedry w UKSW. Odszedł do Pana człowiek wielkiego serca, zasłużony dla społeczności akademickich, członek wielu gremiów, autor licznych publikacji, m.in. monumentalnego Leksykonu Liturgii”.
Uroczystości pogrzebowe zgromadziły wielu jego studentów, doktorantów, współbraci ze zgromadzenia zakonnego i innych kapłanów diecezjalnych i zakonnych. Pierwsza część uroczystości miała miejsce wieczorem w czwartek 25 października 2018 r., pięć dni po śmierci ks. Profesora, w kaplicy Domu Głównego Towarzystwa Chrystusowego w Poznaniu, w którym przez większość swojego życia zakonnego mieszkał i pracował. Po wprowadzeniu ciała śp. ks. Bogusława do kaplicy zgromadzeni uczestniczyli w modlitwie różańcowej w intencji zmarłego, by następnie w nieszporach dziękować Panu Bogu za osobę i dobre czyny zmarłego kapłana i wypraszać łaskę wiecznego zbawienia.
Mszę Świętą pogrzebową śp. ks. prof. Bogusława Nadolskiego SChr sprawowano nazajutrz, 26 października 2018 r., w bazylice archikatedralnej w Poznaniu. Przed Eucharystią odczytano życiorys ks. Profesora oraz niektóre depesze kondolencyjne. Mszy Świętej przewodniczył bp Zdzisław Fortuniak – biskup pomocniczy senior archidiecezji poznańskiej, który odczytał na wstępie kondolencje przesłane przez metropolitę poznańskiego, abpa Stanisława Gądeckiego, w których Ksiądz Arcybiskup napisał m.in.: „Nie mogąc z powodu trwającego w Rzymie Synodu Biskupów osobiście uczestniczyć w żałobnej liturgii, polecam u Grobów Apostolskich duszę zmarłego Kapłana miłosierdziu dobrego Stwórcy. Zmarłemu dane było wykonywać szereg odpowiedzialnych zadań, pełnił m.in. posługę rektora czy przełożonego generalnego Towarzystwa. Najbardziej jednak zasłynął jako niekwestionowany autorytet w dziedzinie liturgii, przyczyniając się do pogłębionej refleksji nad odnowioną liturgią posoborową, przekazując wiedze następnym pokoleniom, pracując jako ekspert Episkopatu Polski czy tez podejmując liczne przedsięwzięcia publicystyczne”.
Wśród koncelebransów wymienić należy bpa Stefana Cichego – bpa seniora diecezji legnickiej i byłego przewodniczącego komisji liturgicznej Episkopatu Polski, bpa Rudolfa Pierskałę – liturgistę i biskupa pomocniczego z Opola oraz bpa Stanisława Stefanka, biskupa seniora z Łomży i zakonnego Współbrata, z którym Zmarły współpracował m.in. jako rektor seminarium. Biskup Stefanek wygłosił do zgromadzonych homilię. Ponadto liturgia pogrzebowa zgromadziła wielu chrystusowców z kraju i zagranicy, na czele z przełożonym generalnym ks. Ryszardem Głowackim SChr, całym Zarządem zgromadzenia, radnymi generalnymi oraz prowincjałami z Europy. Zmarłego żegnała przybyła rodzina i przyjaciele, kapłani zakonni i diecezjalni, w tym wielu kolegów liturgistów i wychowanków, siostry zakonne. Przyjechały także delegacje służby liturgicznej z parafii, w których posługują chrystusowcy, m.in. z parafii pw. św. Michała Archanioła w Dobrzanach i św. Ottona w Pyrzycach.
Na zakończenie liturgii w katedrze słowo podziękowania i pożegnania wypowiedzieli: bp Stefan Cichy, który podziękował za dwadzieścia lat zaangażowania ks. prof. Nadolskiego w prace Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, ks. prof. dr hab. Waldemar Pałecki MSF, przewodniczący polskich liturgistów, ks. prof. dr hab. Jacek Nowak SAC, przedstawiciel UKSW, z którym naukowo był związany ks. Profesor i kierownik Katedry Teologii Liturgii UKSW. Następnie obrzędy ostatniego pożegnania, a także modlitwy przy grobie na miłostowskim cmentarzu poprowadził przełożony generalny ks. Ryszard Głowacki SChr. Na koniec jeszcze raz podziękował wszystkim, którzy wzięli udział w żałobnej uroczystości.
Ks. Bogusław Nadolski spoczął w kwaterze chrystusowców na cmentarzu miłostowskim w Poznaniu, gdzie oczekuje zmartwychwstania.
DOBRY JEZU A NASZ PANIE DAJ MU WIECZNE SPOCZYWANIE!
ks. Bernard Kołodziej SChr
