+ śp. ks. dr Edward Szymanek

Był niekwestionowanym przez nikogo filarem Towarzystwa Chrystusowego w powojennej historii zgromadzenia zakonnego. Był świadkiem wszystkich przemian ustrojowych w naszym kraju po zakończeniu II wojny światowej oraz walki władzy państwowej z Kościołem. Przeżywał to jako uczeń Niższego Seminarium Duchownego, i kleryk Wyższego Seminarium Duchownego, a potem jako ksiądz: wikariusz parafialny, student i doktorant KUL-u, wykładowca, redaktor „Mszy Świętej” oraz zakonny przełożony – począwszy od rektora seminarium na przełożonym generalnym zgromadzenia zakończywszy. W tym wszystkim znajdował czas na wizytacje zagraniczne, pisanie artykułów naukowych, tłumaczenia tekstów biblijnych oraz duszpasterstwo w żeńskich zgromadzeniach zakonnych.
Ks. Edward Szymanek urodził się 9 lipca 1933 r. w miejscowości Przytoczno, gmina Łysobyki, pow. Łuków, woj. lubelskie. Był synem Michała i Jadwigi, z domu Broniek. Kiedy był w siódmym roku życia, umarła mu matka, a ojciec po roku ożenił się po raz drugi i jak sam młody Edward wspominał, nowa żona ojca traktowała go zawsze jak swojego rodzonego syna. W Przytocznie ukończył sześcioklasową szkołę powszechną, a dalszą naukę podjął w Gimnazjum Handlowym w Łukowie, którą z powodów finansowych po dwóch latach był zmuszony przerwać.
Od swojego księdza proboszcza dowiedział się, że Małe Seminarium w Poznaniu przyjmuje ministrantów z powołaniem kapłańskim. Skierował więc tam podanie z prośbą o przyjęcie, w którym napisał: „Jako ministrant pragnąłbym się uczyć, a nie mogę, gdyż rodzice są niezamożni i nie mają funduszu na dalsze kształcenie. Dlatego proszę uprzejmie o przyjęcie mnie do Małego Seminarium”. Po przyjęciu do Niższego Seminarium Duchownego Towarzystwa Chrystusowego kontynuował naukę w zakresie szkoły średniej. Po dwóch latach nauki przełożony Niższego Seminarium Duchownego ks. Władysław Przybylski wystawił mu bardzo pozytywną opinię, w której napisał m.in.: „typ bardzo wartościowy, wymaga opieki, aby się nie nadwyrężył”. Zdał wtedy tzw. małą maturę, po której napisał podanie do przełożonego naczelnego Towarzystwa Chrystusowego dla Wychodźców (taka była wówczas nazwa) ks. Ignacego Posadzego, prosząc o przyjęcie do zgromadzenia i zgodę na rozpoczęcie nowicjatu.
Po pozytywnym zaopiniowaniu 23 sierpnia 1949 r. został przyjęty Towarzystwa Chrystusowego i po krótkim aspirandacie 7 września 1949 r., rozpoczął w Ziębicach kanoniczny nowicjat. Pod koniec nowicjatu, 27 sierpnia 1950 r., napisał w podaniu do przełożonego naczelnego: „Pragnę niniejszym zaświadczyć o swym powołaniu na kapłana – chrystusowca i stwierdzić silny zamiar oddania się służbie kapłańskiej w Towarzystwie Chrystusowym”. Nowicjat ukończył złożeniem 8 września 1950 r. w Ziębicach pierwszej profesji zakonnej.
Po jej złożeniu kontynuował edukację w zakresie szkoły średniej w Niższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Chrystusowego w Ziębicach, którą uwieńczył zdaniem egzaminu maturalnego w 1951 r. Po maturze 10 września 1951 r. podjął w Wyższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Chrystusowego w Poznaniu dwuletnie studia filozoficzne, które zwieńczył egzaminem philosophicum 12 czerwca 1953 r., oraz czteroletnie studia teologiczne, w czasie których 22 marca 1956 r. złożył egzamin rigorosum i które ukończył 29 marca 1957 r.
Podczas nauki w Poznaniu ponawiał śluby zakonne: II profesję złożył 8 września 1951 r., III – 8 września 1952 r., IV – 8 września 1953 r. Profesję dozgonną złożył 8 września 1954 r. w Poznaniu. W podaniu o dopuszczenie do profesji dozgonnej napisał: „Pragnę pójść za głosem Chrystusowym i w ten sposób przysporzyć mu chwały oraz zbawić duszę swoją”. W czasie studiów seminaryjnych został również wprowadzony w kolejne posługi kapłańskie oraz przyjął wyższe święcenia: tonsurę przyjął 7 listopada 1953 r., a dzień później – ostiariat i lektorat z rąk abpa Walentego Dymka, egzorcystat i akolitat – 3 września 1954 r. z rąk bpa Herberta Bednorza, subdiakonat – 15 kwietnia 1956 r. z rąk abpa Walentego Dymka i diakonat – 10 czerwca 1956 r. rąk bpa Herberta Bednorza. Święcenia kapłańskie przyjął 6 kwietnia 1957 r. z rąk wikariusza kapitulnego bpa Franciszka Jedwabskiego. Były to pierwsze święcenia kapłańskie w odbudowanej i odnowionej po zniszczeniach wojennych katedrze poznańskiej. W podaniu do przełożonego generalnego z prośbą o dopuszczenie do święceń kapłańskich napisał: „Pragnę w charakterze kapłana pracować w Towarzystwie Chrystusowym dla Wychodźców”.
Po święceniach kapłańskich i prymicjach w rodzinnej parafii oraz w kilku parafiach i domach zakonnych, 1 maja 1957 r. został skierowany na pierwszą swoją placówkę duszpasterską: na wikariat do Władysławowa. Pracował tam do połowy września tegoż roku, a 21 września 1957 r., na prośbę przełożonego generalnego ks. Ignacego Posadzego, przez biskupa gorzowskiego Teodora Benscha został mianowany wikariuszem współpracownikiem parafii pw. św. Józefa z rezydencją przy kościele św. Jana Chrzciciela w Stargardzie Szczecińskim. Obowiązki objął 1 października 1957 r. W tym czasie również składał w Poznaniu obowiązujące egzaminy wikariuszowskie. Wikariat w Stargardzie Szczecińskim był jego ostatnią pracą w duszpasterstwie parafialnym, albowiem przez przełożonego generalnego ks. Ignacego Posadzego został skierowany na studia w zakresie Biblii na Katolicki Uniwersytet Lubelski. Pismem przełożonego generalnego z 19 czerwca 1958 r. skierowanym do kurii biskupiej w Gorzowie Wlkp., 30 sierpnia 1958 r. został zwolniony z obowiązków wikariusza w Stargardzie Szczecińskim i z pracy w diecezji. Od wikariusza kapitulnego ks. Józefa Michalskiego otrzymał podziękowanie za pracę w diecezji i życzenia na dalszą posługę.
Studia na Wydziale Teologii KUL, które odbył w latach 1958-1961, ukończył obroną pracy magisterskiej i licencjackiej pt. Chrystologiczna treść wyrażenia „pais Theou” w Dziejach Apostolskich (3,12-3,26). Po obronieniu pracy magisterskiej, już 11 września 1961 r., przełożony generalny ks. Ignacy Posadzy zlecił mu prowadzenie wykładów z Pisma Świętego w Wyższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Chrystusowego. Prowadził je właściwie aż do końca swojego życia, a po obronieniu pracy doktorskiej prowadził również seminarium magisterskie i wielu kleryków pod jego kierunkiem pisało swoje prace dyplomowe. Poza seminarium chrystusowców wykłady z zakresu Nowego Testamentu prowadził także w WSD Księży Salezjanów w Lądzie oraz WSD Ojców Franciszkanów we Wronkach. W późniejszym czasie, po zmianach ustrojowych przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX w., wykładał również w Polskim Centrum Katechetycznym w Wilnie na Litwie jako filii Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie.
Ks. Edward Szymanek znalazł się w Zespole Rewizyjnym współpracującym w przygotowaniu i wydaniu z inicjatywy benedyktynów tynieckich polskiego tłumaczenia Pisma Świętego Starego i Nowego Testamentu znanego wszystkim jako Biblia Tysiąclecia. Podobne zadanie wypełniał przy opracowywaniu najnowszego polskiego przekładu Pisma Świętego wydanego przez Edycję Świętego Pawła. Jego autorstwa jest przekład i komentarze Listu do Rzymian i Listu do Galacjan w Biblii Poznańskiej oraz jeden tom w tzw. Komentarzach KULowskich Biblii – naukowej edycji Starego i Nowego Testamentu, konkretnie List do Galatów. Wstęp – Przekład – Komentarz, tom VI, część 2, Poznań-Warszawa 1978. Spod jego ręki wyszły następujące książki: Święty Paweł – apostoł Chrystusa i teolog Nowego Testamentu, Warszawa 1983; Wykład Pisma Świętego Nowego Testamentu, Poznań 1990; Biblia – zbiór świętych Ksiąg kanonicznych. Apokryfy. Pisma qumrańskie, Gniezno 1997. Napisał ponad 30 artykułów naukowych, ok. 130 artykułów popularnonaukowych i wiele naukowych recenzji w czasopismach religijnych i opracowaniach zbiorowych szeroko promujących Biblię, zwłaszcza Nowy Testament. Ukazywały się m.in. w „Ateneum Kapłańskim”, „Homo Dei”, „Rocznikach Teologiczno-Kanonicznych”, „Ruchu Biblijnym i Liturgicznym”, „Studiach Gdańskich”, „Studiach Warmińskich”, „Więzi” oraz w „Miłujcie się”, „Mszy Świętej” i „W Drodze”, (w tych ostatnich artykuły popularnonaukowe). Ponadto współtworzył Podręcznik do nauki religii pt. „Dzieje Bożego Objawienia”. W Internecie można znaleźć dosyć szczegółowy wykaz naukowej i popularnonaukowej działalności Współbrata (https://docplayer.pl/16501983-Ks-dr-edward-szymanek-1933.html).
W kolejnych latach przełożony generalny ks. Ignacy Posadzy zlecał ks. Edwardowi kolejne i dodatkowe obowiązki. 14 czerwca 1963 r., został mianowany kierownikiem Zespołu Redakcyjnego miesięcznika „Msza Święta”, które pełnił do 1 sierpnia 1968 r. 26 listopada 1966 r. został mianowany członkiem Komisji dla opracowania modlitw Towarzystwa. 18 sierpnia 1967 r. został mianowany członkiem sekcji dla Spraw Formacji Kleryków i Przygotowania do Święceń. 1 września 1967 r. został mianowany członkiem Komisji dla Spraw Ślubów Zakonnych. Natomiast 28 grudnia 1967 r. otrzymał pismo, że według nowej ordynacji wyborczej został wybrany Delegatem na IV Kapitułę Generalną Towarzystwa Chrystusowego. W tym też czasie przygotował i w 1968 r. obronił rozprawę doktorską na Wydziale Teologii KUL na podstawie pracy pt. Istota synostwa Bożego (Gal 3,26-27).
Nadzwyczajna IV Kapituła Generalna (albowiem przełożony generalny ks. Ignacy Posadzy złożył rezygnację z urzędu na rok przed ukończeniem swojej trzeciej kadencji generalskiej) obradowała w Poznaniu w lipcu 1968 r. Na nowego przełożonego generalnego został wybrany ks. Florian Berlik, a na wikariusza generalnego ks. Bronisław Bryja. Na tej Kapitule 5 lipca 1968 r. ks. Edward Szymanek został wybrany na pierwszego radnego Rady Generalnej i wszedł w skład zarządu Towarzystwa Chrystusowego. 14 sierpnia 1968 r. otrzymał od przełożonego generalnego ks. Floriana Berlika pismo zwalniające go z obowiązków redaktora „Mszy Świętej” i jednocześnie mianującego go rektorem Wyższego Seminarium Duchownego Towarzystwa Chrystusowego w Poznaniu oraz Dyrektorem Formacji przy Zarządzie Generalnym Towarzystwa.
W 1969 r. pogorszył się stan zdrowia wikariusza generalnego ks. Bronisława Bryi i podjął on decyzję o rezygnacji z pełnienia funkcji wikariusza generalnego zgromadzenia. Dlatego ks. Edward Szymanek, jako pierwszy radny Rady Generalnej Towarzystwa Chrystusowego, 3 września 1969 r., został mianowany przez przełożonego generalnego zgromadzenia ks. Floriana Berlika wikariuszem generalnym Towarzystwa Chrystusowego. Jednocześnie otrzymał dekret zwalniający z obowiązków rektora Wyższego Seminarium Towarzystw oraz ze stanowiska Dyrektora Formacji przy Kurii Generalnej i Przewodniczącego Komisji Modlitw.
Po rezygnacji ks. Floriana Berlika z urzędu przełożonego generalnego Towarzystwa w lutym 1970 r. odbyła się V Kapituła Generalna Towarzystwa Chrystusowego, na której 23 lutego 1970 r. na przełożonego generalnego został wybrany ks. Wojciech Kania, natomiast ks. Edward Szymanek – na wikariusza generalnego Towarzystwa Chrystusowego. Jako wikariusz generalny zgromadzenia wypełniał wszystkie obowiązki wynikające z pełnionej funkcji zapisane w Ustawach zgromadzenia: organizował rekolekcje kapłańskie, przeprowadzał wizytacje domy zakonne i parafii obsługiwanych przez chrystusowców. Sam również podejmował się prowadzenia rekolekcji, zwłaszcza dla sióstr zakonnych. W tym czasie również wielokrotnie wyjeżdżał w sprawach zakonnych oraz duszpasterskich do polonijnych placówek, szczególnie w Europie. Ale nie tylko, albowiem w lutym 1974 r. wyjechał do Australii celem przeprowadzenia jubileuszowych rekolekcji wśród Polonii australijskiej oraz wizytacji tej prowincji. Ponadto w czasie pełnienia urzędu wikariusza generalnego 15 styczna 1975 r. Konferencja Plenarna Episkopatu powołała ks. Edwarda na Członka Komisji do Spraw Liturgicznych.
3 września 1974 r., wikariusz generalny ks. Edward Szymanek otrzymał specjalne pismo od przełożonego generalnego ks. Wojciecha Kani, że niezależnie od wszystkich uprawnień, jakie posiada wikariusz generalny, został upoważniony i delegowany: „do korzystania ze wszystkich praw, upoważnień i przywilejów Przełożonego Generalnego, przysługujących na podstawie prawa kościelnego, Ustaw Towarzystwa, Reskryptu Apostolskiego Cum admotae i instrukcji Kongregacji Zakonów i Instytutów Świeckich Renovationis causam, z wyjątkiem tych uprawnień, które są wyraźnie zastrzeżone Przełożonemu Generalnemu, a których on delegować nie może…, delegowane uprawnienia odnoszą się nie tylko do kierowania sprawami Towarzystwa Chrystusowego w Polsce, ale także w poszczególnych Vice-Prowincjach za granicą”.
W lipcu 1976 r. odbyła się w Poznaniu VI Kapituła Generalna Towarzystwa Chrystusowego, na której na przełożonego generalnego został wybrany ks. Czesław Kamiński, a na wikariusza generalnego ks. Stanisław Stefanek. Ks. Edward przestał być wtedy wikariuszem generalnym i złożył też rezygnację z członkostwa w Komisji Liturgicznej Episkopatu Polski. W rok po kapitule generalnej, 11 października 1977 r., przełożony generalny ks. Czesław Kamiński mianował ks. Edwarda rektorem Wyższego Seminarium Duchownego Towarzystwa Chrystusowego w Poznaniu.
17 stycznia 1978 r. przełożony generalny ks. Czesław Kamiński powołał Komisję Modlitw, a ks. Edward został mianowany przewodniczącym tej Komisji. Natomiast 23 stycznia przełożony generalny zwołał – zgodnie z ustaleniami ostatniej Kapituły Generalnej – Pierwszą Konferencję Generalną Towarzystwa Chrystusowego, a ks. Edward został mianowany stałym jej członkiem.
4 lipca 1980 r. ówczesny wikariusz generalny, ks. Stanisław Stefanek, został prekonizowany na biskupa pomocniczego diecezji szczecińsko-kamieńskiej. Była to pierwsza (i do tej pory jedyna) nominacja biskupia w Towarzystwie Chrystusowym. Zatem przełożony generalny ks. Czesław Kamiński, za zgodą Rady Generalnej, mianował ks. Edwarda Szymanka wikariuszem generalnym Towarzystwa Chrystusowego i członkiem Rady Generalnej. Funkcję tę pełnił, pozostając rektorem Wyższego Seminarium Duchownego. Po tej nominacji 10 października 1980 r. ks. Edward otrzymał specjalne pismo od prymasa Polski, kard. Stefana Wyszyńskiego, w którym Ksiądz Prymas napisał m.in.: „Wyrażam radość z tej nominacji. Jest ona bowiem dowodem zaufania. Znana mi jest postawa kapłańska Księdza Doktora i Jego bogate doświadczenie w pracy naukowej, duszpasterskiej i administracyjnej. Ufam, że Ksiądz Doktor skutecznie będzie wspomagał Przełożonego Generalnego w pracy dla dobra Towarzystwa. Oddaje Księdza Doktora w macierzyńskie dłonie Maryi, naszej Jasnogórskiej Pani i na nowe prace z serca błogosławię”.
4 sierpnia 1980 r. ks. Edward został mianowany przewodniczącym Komisji Przedkapitulnej dla opracowania zagadnień dotyczycących praktyki życia zakonnego na placówkach duszpasterskich prowadzonych przez chrystusowców, a 23 lutego 1981 r. – stałym członkiem Komisji Przedkapitulnej dla opracowania zasad teologii pastoralnej dla naszych duszpasterzy w Polsce i za granicą.
W lipcu 1983 r. odbyła się VII Kapituła Generalna Towarzystwa Chrystusowego, na której ks. Edward Szymanek 6 lipca został wybrany na przełożonego generalnego Towarzystwa Chrystusowego, a wikariuszem generalnym został ks. Ryszard Bucholc. Zgodnie z Ustawami Towarzystwa ta Kapituła miała się odbyć w 1982 r., jednak ze względu na wprowadzenie w grudniu 1981 r. stanu wojennego w Polsce i związane z tym trudności z przyjazdem na nią współbraci z zagranicy, za zgodą Stolicy Apostolskiej została ona przełożona o rok, a ks. Czesław Kamiński pełnił przez rok dłużej urząd przełożonego generalnego Towarzystwa.
28 stycznia 1984 r., pół roku po wyborze na przełożonego Towarzystwa, ks. Edward wyjechał do Brazylii celem dokonania wizytacji prowincji południowoamerykańskiej zgromadzenia. W tym samym 1984 r. został mianowany Członkiem Komisji Episkopatu Polski ds. Misji. 20 sierpnia 1987 r. wyjechał na trzy miesiące do Stanów Zjednoczonych i Kanady, gdzie dokonał wizytacji kanonicznej prowincji Towarzystwa obejmującej te kraje. W lutym roku następnego wyjechał na kolejne trzy miesiące do Australii, Nowej Zelandii i RPA, by i w tej prowincji przeprowadzić wizytację kanoniczną oraz wygłosić rekolekcje dla tamtejszej Polonii i współbraci tam posługujących.
Na końcówkę przełożeńskiej posługi ks. Edwarda przypadł czas geopolitycznych i ustrojowych zmian w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej. Początek rozpadu ZSRS stał się sygnałem, by podjąć przedwojenny, wyznaczony przez Stolicę Apostolską cel Towarzystwa, jakim było przygotowanie duszpasterzy dla Wschodu. Ks. Edward Szymanek był pierwszym przełożonym generalnym, który pojechał na Ukrainę. Wraz z ks. Mieczysławem Piotrowskim i ks. Tomaszem Sielickim 10 marca 1989 r. przybył m.in do Murafy, gdzie nieustannie prowadzone było duszpasterstwo katolickie. Tam od ks. infułata Antoniego Chomickiego, miejscowego proboszcza, którego duszpasterska działalność pozwoliła przetrwać Kościołowi katolickiemu na Ukrainie, usłyszeli słowa: „teraz, kiedy chrystusowcy zaczęli być gośćmi w jego domu, jest spokojny o swoją owczarnię”. Na pożegnanie ks. Szymanek otrzymał od ks. Chomickiego flagę radziecką, by mógł zawiesić ją w Domu Głównym Towarzystwa wśród flag tych państw, w których pracują chrystusowcy. Ks. Szymanek zapewnił ks. Antoniego Chomickiego, że odtąd chrystusowcy będą pamiętać o swojej zleconej misji na Wschodzie.
W lipcu 1989 r. odbyła się w Poznaniu VIII Kapituła Generalna Towarzystwa, na której na przełożonego generalnego został wybrany ks. Bogusław Nadolski, a na wikariusza generalnego ks. Bernard Kołodziej. Ks. Edward Szymanek przestał pełnić urząd przełożonego generalnego, natomiast 11 lipca 1989 r. został wybrany na drugiego członka Rady Generalnej. Tuż po zakończeniu Kapituły 24 lipca 1989 r. ks. Edward został mianowany przez nowego przełożonego generalnego ks. B. Nadolskiego stałym członkiem Komisji Pokapitulnej do zakończenia prac nad Ustawami naszego zgromadzenia zakonnego.
Na IX Kapitule Generalnej 11 lipca 1995 r. na przełożonego generalnego Towarzystwa został wybrany ks. Tadeusz Winnicki, na wikariusza generalnego ks. Antoni Klein, a ks. Edward Szymanek został wybrany na pierwszego radnego w Radzie Generalnej Towarzystwa. 10 stycznia 1996 r. przez przełożonego generalnego ks. T. Winnickiego ks. Edward został mianowany stałym członkiem do spraw opracowania nowych modlitw Towarzystwa Chrystusowego, a 3 lutego 1998 r. – członkiem Komisji ds. Promocji chryzmatu zgromadzenia na terenie kraju. Przełożony w tym piśmie stwierdził, że „życie charyzmatem naszego Założyciela należy do istoty naszego życia zakonnego… młodemu pokoleniu chrystusowców winno się przybliżać te treści, by ubogaceni nimi mogli się dzielić w swojej pracy duszpasterskiej”.
Od sierpnia do września 1998 r., ks. Edward przybywał na Białorusi i przeprowadzał rekolekcje dla sióstr zakonnych, zaś w kwietniu 2000 r. wyjechał do Brazylii, aby tam głosić rekolekcje dla współbraci. 6 lutego 2001 r. przez przełożonego generalnego ks. Tadeusza Winnickiego został mianowany delegatem na Kapitułę Prowincjalną, Prowincji pw. Królowej Polonii Zagranicznej w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.
Na kolejnej, X Kapitule Generalnej, która odbyła się w lipcu 2001 r., na przełożonego generalnego został ponownie wybrany ks. Tadeusz Winnicki, na wikariusza generalnego ks. Zbigniew Rakiej, a ks. Edward 11 lipca kolejny raz został wybrany na pierwszego radnego w Radzie Generalnej Towarzystwa Chrystusowego. Po tej Kapitule ks. Edward został mianowany przez przełożonego generalnego członkiem Pokapitulnej Komisji Prawnej.
3 września 2003 r. otrzymał nominację na członka Komisji do przygotowania VI Konferencji Generalnej, która odbyła się w lipcu 2004 r. 30 stycznia 2004 r. został mianowany Delegatem przełożonego generalnego na Kapitułę Prowincjalną prowincji pw. Świętego Józefa w Niemczech, Holandii, Włoszech i Węgrzech. Natomiast 22 września 2004 r. został mianowany członkiem Komisji przygotowującej uroczystości jubileuszowe 75-lecia Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej. 20 lutego 2006 r. ks. Edward otrzymał kolejne nominacje: został mianowany Członkiem Komisji Przedkapitulnej do spraw przygotowania XI Kapituły Generalnej oraz członkiem Przedkapitulnej Komisji Prawnej, której celem było opracowanie sugestii i dyrektyw na Kapitułę. Ostatnią nominację w drugiej kadencji przełożeńskiej ks. Winnickiego ks. Szymanek otrzymał 8 grudnia 2006 r., kiedy został mianowany Delegatem przełożonego generalnego na Kapitułę Prowincjalną Prowincji pw. Świętej Rodziny w Australii i Nowej Zelandii.
Z urzędu wziął udział w XI Kapitule Generalnej w lipcu 2007 r., na której na przełożonego generalnego został wybrany ks. Tomasz Sielicki, a na wikariusza generalnego ks. Krzysztof Grzelak. Po tej Kapitule dobiegła końca jego długoletnia (bo prawie czterdziestoletnia) praca w Zarządzie Generalnym Towarzystwa Chrystusowego. Nie został już wybrany delegatem na odbywającą się w lipcu 2013 r. XII Kapitułę Generalną, ale 27 czerwca 2013 r. otrzymał pismo od przełożonego generalnego ks. Tomasza Sielickiego informujące, że „uczestniczy w XII Kapitule Generalnej Towarzystwa Chrystusowego, z racji pełnionej w przeszłości funkcji przełożonego generalnego. Wyrażam przekonanie, że udział Czcigodnego Księdza w XII Kapitule Generalnej – z wyjątkową znajomością spraw Towarzystwa – ubogaci wszystkich jej uczestników oraz przyczyni się do podejmowania decyzji służących rozwojowi naszej Rodziny Zakonnej”.
Do przywołanej już wyżej spuścizny naukowej i popularnonaukowej należy dodać inne inicjatywy, które podejmował ks. Szymanek. Był wieloletnim duchowym opiekunem Ruchu Kultury Chrześcijańskiej „Odrodzenie” i Katolickiego Stowarzyszenia Wychowawców w Poznaniu. W Domu Głównym Towarzystwa Chrystusowego w Poznaniu pod jego przewodnictwem odbywały się comiesięczne spotkania z Mszą Świętą oraz wykładem naukowym. Organizował także i prowadził dla tych grup spotkania wyjazdowe – dni skupienia i rekolekcje. Ponadto udzielał się duszpastersko jako kaznodzieja, rekolekcjonista i spowiednik w wielu żeńskich zgromadzeniach zakonnych w Poznaniu, Ostrzeszowie, Pniewach, Morasku oraz w innych miejscach naszego kraju.
W Towarzystwie Chrystusowym, przeżywał swoje jubileusze kapłańskie: na 50-lecie kapłaństwa ówczesny przełożony generalny ks. Tadeusz Winnicki napisał m.in. „Za wszystkie prace spełniane z miłości do naszego Zgromadzenia, nacechowane sentire cum Societate, z troską o przyszłość i jakość naszej Wspólnoty pragnę jak najszczerzej i serdecznie podziękować. Czynie to imieniem własnym, jak i w imieniu całej Wspólnoty, która tyle zawdzięcza Drogiemu Księdzu Jubilatowi. Jakże wielu spośród nas związanych jest od początku swojej drogi kapłańskiej z osobą Księdza Jubilata jako rektora naszego Seminarium, czy też wikariusza generalnego, a następnie Przełożonego Generalnego. Dziękuję za długoletnia pracę profesorską, za gorliwy siew Słowa Bożego po całej Polsce i za granicą. Myślę, że duszpasterska praca wychowanków, jak również niezliczona rzesza sióstr zakonnych, stanowi swoistą modlitwę, która wielbi Boga i staje się równocześnie prośba w intencjach Jubilata”. Na wydrukowanym z tej okazji obrazku jubileuszowym napisał tylko krótkie słowa: „Jezu, ufam Tobie”. Dziesięć lat później – na 60-lecie kapłaństwa – kolejny przełożony generalny ks. Ryszard Głowacki oprócz życzeń i podziękowań dodał: „Świadomość tylu prac, dobrze i konsekwentnie przezywanego powołania kapłańskiego i zakonnego niech będą powodem radości i tym głębszego Magnificat śpiewanego razem z Bogurodzicą Najwyższemu Bogu za udział w Chrystusowym Kapłaństwie poprzez naszą wspólnotę zakonną”. Na zbiorowym obrazku jubileuszowym, sześciu żyjących z tego rocznika kapłanów napisało: „Myśmy poznali i uwierzyli miłości, jaką Bóg ma ku nam”.
Nie sposób w krótkim biogramie przedstawić całą działalność ks. Edwarda na polu zakonnym, wychowawczym, duszpasterskim, rekolekcyjnym, naukowym, pisarskim i wydawniczym. Jego życie stanowi bogaty i wspaniały materiał na obszerną pracę monograficzną.
Ks. Edward Szymanek SChr zmarł we wtorek 9 października 2018 r. w szpitalu w Grodzisku Wielkopolskim. Przeżył 85 lat, w tym 68 lat życia zakonnego i 61 lat życia kapłańskiego.
Po jego śmierci na ręce przełożonego generalnego ks. Ryszarda Głowackiego napłynęło wiele listów kondolencyjnych. Kondolencje przesłali m.in.: abp Stanisław Gądecki metropolita poznański i przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, bp Stanisław Stefanek SChr, który napisał: „jestem w Calgary (Kanada) i w dniu uroczystości pogrzebowych włączymy się tutaj ze współbraćmi we wspólnotę Domu Poznańskiego, żegnającego naszego współbrata Edwarda. Do wszystkich słów, które z pewnością będą niosły wspomnienie o wielkiej miłości Zmarłego Biblisty do Świętych Tekstów, do Kościoła, do Towarzystwa, do każdego człowieka, chciałbym dodać jedno słowo od siebie. To był czas studiów na KUL-u ks. Edwarda. Przez trzy lata, każdej soboty głosił konferencje Maryjną w kaplicy Sióstr Służek przed obrazem Matki Boskiej Latyczowskiej, który był u nich ukrywany z obawy przed zabraniem go przez władze komunistyczne. Tematem tych konferencji był Magnificat”, ks. prof. Sławomir Nowosad, dziekan Wydziału Teologii KUL i ks. prof. Mirosław S. Wróbel, dyrektor Instytutu Nauk Biblijnych KUL, ks. prof. UAM Paweł Wygralak, dziekan WT UAM; matka Franciszka Sagun USJK, przełożona generalna Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego, która pisała: „śp. ks. Edward jest znany wielu urszulankom, bowiem przez 50 lat posługiwał naszemu Zgromadzeniu jako spowiednik, rekolekcjonista i wykładowca”, s. Benigna Kania OSU, przełożona prowincjalna Sióstr Urszulanek Unii Rzymskiej, która dodała: „przez długie lata ks. Edward przyjeżdżał do nowicjatu w Poznaniu-Pokrzywnie z wykładami Pisma Świętego, wielokrotnie prowadził rekolekcje i głosił konferencje”, matka Jolanta Gołebiowska ZSNM, przełożona generalna Sióstr Wspólnej Pracy z Włocławka, s. Teresa Szymczyk CSSBVMI radna generalna Sióstr Służek NMP Niepokalanej, Teresa Krótka, przełożona generalna Instytutu Świeckiego Chrystusa Króla w Kielcach, oraz wiele innych od osób świeckich i instytucji.
Modlitwa za zmarłego Współbrata, byłego przełożonego generalnego zgromadzenia, towarzyszyła zaraz po wiadomości o jego odejściu do Domu Ojca: wieczorem w dniu śmierci podczas odpustowej sumy w poznańskiej farze, w której uczestniczyli mieszkańcy Domu Głównego i seminarium, w czasie niedzielnej Eucharystii z Przyjaciółmi i Darczyńcami zgromadzenia w Domu Głównym. W kaplicy tego domu wieczorem w poniedziałek 15 października 2018 r. rozpoczęły się uroczystości pogrzebowe zmarłego kapłana. O godz. 18 trumna z jego ciałem została wniesiona do kaplicy, a następnie odmówiono różaniec za zmarłego, na którym zgromadzili się mieszkańcy domu oraz inni chrystusowcy z kraju i zagranicy, przedstawicielki wielu żeńskich wspólnot zakonnych, krewni, bliscy i przyjaciele Zmarłego. Następnie ks. Bogusław Burgat SChr, wikariusz generalny zgromadzenia, przewodniczył nieszporom z oficjum za zmarłych i poprowadził modlitwy z ostatnim pożegnaniem, po których odprowadzono ciało zmarłego kapłana do karawanu.
Nazajutrz o godz. 9.30 trumna z ciałem została przywieziona do poznańskiej bazyliki archikatedralnej, która wypełniła się całkowicie wiernymi pragnącymi uczestniczyć w pożegnaniu śp. ks. Edwarda Szymanka SChr. Wzięli w nim udział chrystusowcy z kraju i zagranicy z najwyższymi przełożonymi na czele: ks. Ryszardem Głowackim SChr, przełożonym generalnym, z Zarządem i Radą Generalną oraz przełożonymi prowincjalnymi bądź ich delegatami, nowicjusze i klerycy wraz ze swoimi wychowawcami. Na uroczystości pogrzebowe przybyła rodzina i przyjaciele Zmarłego. Przybyli kapłani zakonni i diecezjalni. Przybyły siostry zakonne ze wszystkich wspólnot posługujących w Wielkopolsce, dla których śp. ks. Edward był spowiednikiem i kierownikiem duchowym, kaznodzieją i rekolekcjonistą. Przybyły delegacje różnych stowarzyszeń w tym członkowie Ruchu Kultury Chrześcijańskiej „Odrodzenie” i Katolickiego Stowarzyszenia Wychowawców (wraz ze sztandarem prowadzonej przez nie szkoły), dla których przez wiele lat nasz Współbrat był duchowym opiekunem. Przybyły też delegacje parafialne z kraju i zagranicy.
Koncelebrowanej przez ponad 100 kapłanów Mszy Świętej przewodniczył bp Zdzisław Fortuniak biskup pomocniczy senior archidiecezji poznańskiej (tyt. Tamagristy), obecny był bp Wiesław Lechowicz, delegat KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej. Łączność duchową, w przywołanych już wyżej i odczytanych przed liturgią telegramach kondolencyjnych, wyraziło wiele osób – abp Stanisław Gądecki, arcybiskup-metropolita poznański, nasz Współbrat, bp Stanisław Stefanek SChr, biskup łomżyński senior, dziekani Wydziałów Teologii KUL i UAM, wyższe przełożone żeńskich rodzin zakonnych. Piękną, brzmiącą jak poezja, wzruszającą homilię wygłosił jeden z uczniów i wychowanków zmarłego, ks. dr Paweł Melczewski SChr, wykładowca naszego zakonnego seminarium, dyrektor Biblioteki i biura Wieczystej Księgi Fundatorów i Darczyńców zgromadzenia.
Na zakończenie liturgii przemówili: kolejny z wychowanków, były przełożony generalny ks. Tomasz Sielicki SChr, s. dr Ewa Kaczmarek MChR, przełożona generalna Zgromadzenia Sióstr Misjonarek Chrystusa Króla dla Polonii Zagranicznej, przedstawiciele stowarzyszeń, których duchowym opiekunem był śp. ks. Edward. Przemówienia zakończył przełożony generalny Towarzystwa Chrystusowego, ks. Ryszard Głowacki SChr, który podziękował za obecność i wspólną modlitwę. On też poprowadził obrzędy ostatniego pożegnania i modlitwy przy grobie na miłostowskim cmentarzu, dokąd udaliśmy się po procesyjnym wyprowadzeniu z katedry ciała naszego zmarłego Współbrata. Na zakończenie liturgii pogrzebowej przy otwartym jeszcze grobie Przełożony Generalny podziękował wszystkim, którzy wzięli udział w ostatniej ziemskiej drodze ks. Edwarda oraz przysłali wyrazy współczucia i słowa wsparcia.
Ks. Edward Szymanek spoczął w kwaterze chrystusowców na cmentarzu miłostowskim w Poznaniu, gdzie oczekuje zmartwychwstania.
DOBRY JEZU A NASZ PANIE DAJ MU WIECZNE SPOCZYWANIE!

ks. Bernard Kołodziej SChr