+ śp. ks. prof. Andrzej Woźnicki

Ks. Andrzej Woźnicki - emerytowany profesor filozofii Uniwersytetu w San Francisco, wieloletni duszpasterz polonijny, wybitny podróżnik i himalaista, autor wielu książek z zakresu filozofii oraz swoich podróży etnograficznych, licznych artykułów naukowych i innych publikacji, redaktor czasopism naukowych, organizator zjazdów naukowych oraz prelegent na wielu sympozjach naukowych, posiadacz wielu cennych publikacji krajowych i zagranicznych - w 2011 r. powrócił do kraju i zamieszkał w Puszczykowie. Tam też przeniósł swoje bogate zbiory i zaczął je porządkować. Niestety, nie zdążył tego dokończyć, gdyż Pan życia i śmierci 27 marca powołał go do siebie.
Ks. Andrzej Mikołaj Woźnicki urodził się 19 października 1931 r. w Katowicach na Górnym Śląsku. Ojciec Stanisław, urodzony w łódzkiej dzielnicy Bałuty, brał udział w trzech powstaniach śląskich. Matka Anna Jednoszeniec pochodziła w Tychów-Glinki. Ich ślub zawarty został w Tychach w grudniu 1918 r., a po ślubie zamieszkali w Katowicach. Byli rodzicami wielodzietnej, bo dziewięcioosobowej, rodziny. Andrzej Mikołaj urodził się jako ósme dziecko. Ochrzczony został 28 października 1931 r. w rodzinnej parafii pw. Najświętszej Maryi Panny w Katowicach. Wzrastał w swojej rodzinie, a we wrześniu 1938 r. rozpoczął naukę w szkole podstawowej w Katowicach. Po wybuchu II wojny światowej i wkroczeniu Niemców na Śląsk ojciec Stanisław został zmobilizowany do Wojska Polskiego i brał udział w obronie Katowic, a następnie w walkach na wschodzie kraju, gdzie dostał się do niemieckiej niewoli. Matka Anna wraz z dziećmi została w styczniu 1940 r. wysiedlona ze Śląska do obozów przejściowych: najpierw do Sosnowca, a potem do Oświęcimia. Jednak wszystkie rodziny wielodzietne zostały z nich zwolnione dzięki interwencji Czerwonego Krzyża. Rodzina Woźnickich została wtedy skierowana na przymusowe roboty do polskich rolników w Ostrowie k. Mościc, pow. Tarnów.
Po dwóch latach przymusowej pracy rodzina mogła powrócić do rodzinnych Katowic. Wtedy też Andrzej został przygotowany do przyjęcia sakramentu pokuty i Eucharystii. 29 maja 1944 r. przyjął w Katowicach, w ówczesnej parafii katedralnej pw. św. św. Piotra i Pawła, sakrament bierzmowania oraz przybrał imiona Piotr i Paweł. Po zakończeniu II wojny światowej kontynuował w Katowicach przerwaną naukę w szkole podstawowej, a następnie podjął naukę w Prywatnym Gimnazjum i Liceum Katolickim Męskim im. św. Jacka w Katowicach, z uprawnieniami szkół państwowych, w którym w 1948 r. otrzymał tzw. małą maturę. Już wtedy, jak pisał później, pasjonowała go nauka oraz chęć poznania świata.
Czytając „Gościa Niedzielnego", znalazł ogłoszenie o powołaniach kapłańskich oraz informacje o Towarzystwie Chrystusowym dla Wychodźców. 6 lipca 1948 r. skierował pismo do Seminarium Zagranicznego w Poznaniu z prośbą o przyjęcie. W uzasadnieniu napisał: „Mając małą maturę oraz powołanie do studiów teologicznych oraz do apostolstwa religijnego, po zaznajomieniu się w informacji Seminarium Zagranicznego, chcę przez śluby zakonne poświęcić się kapłaństwu w zgromadzeniu zakonnym Towarzystwa Chrystusowego dla Wychodźców".
10 września 1948 r. został przyjęty do Towarzystwa Chrystusowego dla Wychodźców. Po krótkim aspirandacie 28 września 1948 r. rozpoczął kanoniczny nowicjat w Puszczykowie k. Poznania. Po pół roku formacji w Puszczykowie nowicjat został przeniesiony na Dolny Śląsk do Ziębic. Tam też po jego ukończeniu 29 września 1949 r. złożył pierwszą profesję zakonną. Po profesji zakonnej kontynuował naukę w Niższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Chrystusowego, a w 1950 r. złożył prywatny egzamin maturalny. W tym samym roku we wrześniu rozpoczął w Poznaniu dwuletnie studia filozoficzne ukończone złożeniem egzaminu końcowego philosophicum 31 maja 1952 r. Państwowy egzamin maturalny złożył w Poznaniu w VI Liceum Ogólnokształcącym w 1954 r. Następnie w Wyższym Seminarium Duchownym w Poznaniu odbył czteroletnie studia teologiczne ukończone złożeniem egzaminu rigorosum 29 kwietnia 1955 oraz 22 marca 1956 r.
W czasie nauki w seminarium ponawiał śluby zakonne: II profesję 29 września 1950 r. w Poznaniu, III profesję 29 września 1951 r. w Poznaniu, IV profesję 29 września 1952 r. w Poznaniu. Zakonną profesję dozgonną złożył 19 marca 1953 r. w Puszczykowie na ręce ówczesnego przełożonego generalnego ks. Ignacego Posadzego.
Podczas studiów seminaryjnych został wprowadzony w posługi kapłańskie oraz przyjął wyższe święcenia kapłańskie: tonsurę 16 listopada 1952 r. z rąk bpa Franciszka Jedwabskiego, ostiariat i lektorat 8 marca 1953 r. z rąk abpa Walentego Dymka, egzorcystat i akolitat 8 listopada 1953 r. również z rąk abpa Walentego Dymka, subdiakonat 8 maja 1955 r. z rąk bpa Herberta Bednorza, diakonat 29 maja 1955 r. z rąk bpa Lucjana Bernackiego. Wszystkie święcenia odbyły się w Poznaniu. W podaniu do przełożonego generalnego ks. Ignacego Posadzego o dopuszczenie do święceń kapłańskich, napisanym po łacinie, napisał: „...przy pomocy Bożej i wstawiennictwie Najświętszej Maryi Panny chcę przez całe życie swoje wiernie i z pokorą służyć.". Święcenia kapłańskie przyjął 15 kwietnia 1956 r. w Poznaniu z rąk abpa Walentego Dymka.
Po święceniach kapłańskich oraz odbytych prymicjach jako jedyny neoprezbiter nie został skierowany do pracy duszpasterskiej, lecz z polecenia władz zakonnych podjął studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim na Wydziale Filozofii. Na postawie przedłożonych dokumentów i wyników z lat studiów seminaryjnych oraz egzaminu wstępnego został przyjęty na II rok studiów. Studia ukończył w 1960 roku, przedstawiając pracę magisterską pt. „Założenia doktrynalne fizycznego obrazu świata w pierwszej części Summy Teologii św. Tomasza", i otrzymał stopień magistra filozofii chrześcijańskiej w zakresie specjalizacji z filozofii teoretycznej. W czasie studiów na KUL brał udział w dwóch wyższych seminariach naukowych: u prof. Stefana Swieżawskiego z historii filozofii oraz u o. prof. Alberta Krąpca z metafizyki.
Po uzyskaniu stopnia naukowego magistra filozofii podjął studia doktoranckie na KUL oraz w latach 1960-1962 wykładał filozofię w Wyższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Chrystusowego w Poznaniu. Jeszcze w czasie studiów na KUL rozwijał zainteresowania publicystyką dotyczącą zwłaszcza filozofii i problemów emigracji polskiej. Rozpoczął wtedy działalność publicystyczną poprzez pisanie artykułów naukowych i popularnonaukowych. Artykuły te ukazywały się w „Tygodniku Powszechnym", „Więzi" oraz w „Znaku".
Za zgodą przełożonych zakonnych zwrócił się w 1962 r. do władz polskich z prośbą o przyznanie tymczasowego paszportu, celem wyjazdu do Stanów Zjednoczonych dla pogłębienia znajomości problemów emigracyjnych i duszpasterstwa emigracyjnego. Po otrzymaniu paszportu oraz wizy amerykańskiej i kanadyjskiej wyjechał w czerwcu 1962 r. do Stanów Zjednoczonych. Na dworzec w Poznaniu odprowadził go ojciec oraz ks. K. Świetliński. Pociągiem pojechał przez NRD, Niemcy Zachodnie do Francji, gdzie w Paryżu przyjął go nasz brat zakonny Władysław Szynakiewicz. W Paryżu wziął udział w procesji Bożego Ciała, a następnie odpłynął statkiem do Nowego Jorku. Po pobycie w Nowym Jorku pojechał do Pensylwanii, a następnie z kilkoma księżmi wyjechał do Kalifornii. Później stałym miejscem pobytu były zakłady naukowe w Orchard Lake. Uczył się tam zwłaszcza języka angielskiego. Stamtąd wyjechał do Kanady.
W Kanadzie podjął pracę w duszpasterstwie polonijnym oraz spełniając swoje zamiłowania naukowe, został przyjęty do Pontifical Institute of Medieval Studies w Toronto, gdzie kontynuował nieukończoną w Polsce pracę naukową. W tym czasie swoje artykuły, spostrzeżenia oraz wyniki prowadzonych naukowych badań polonijnych publikował już nie tylko w czasopismach polskojęzycznych, lecz także w obcojęzycznych, głównie w języku angielskim. W czasie studiów pomagał w duszpasterstwie w parafii St. Gregory the Great w Oshawie oraz w polskiej parafii St. Stanislaus w Hamilton. Pracując i studiując, wszystkie dochody odkładał na utrzymanie i podróże i dzięki temu stał się niezależny finansowo.
Studia w Pontifical Institute of Medieval Studies ukończył 11 listopada 1966 r. tytułem Licentiatus in Studiis Mediae Aetatis MSL. Kontynuował studia aż do ukończenia pracy doktorskiej. W czasie studiów otrzymał specjalne wyróżnienie: Graduate Ontario Scholarship. Godził wtedy pracę duszpasterską ze studiami, które musiał przyspieszyć, gdyż kończyła się ważność paszportu i wizy. Mimo tych utrudnień w Toronto sfinalizował swoją pracę doktorską i 8 czerwca 1967 r. otrzymał dyplom doktora filozofii, nadany przez senat uniwersytetu.
Po doktoracie został zaproszony przez uniwersytet w San Francisco celem objęcia wykładów z zakresu filozofii. Wykładać zaczął we wrześniu 1967 r. Wtedy otrzymał też pierwszą nominację profesorską. Po dalszych publikacjach naukowych w 1973 r. został mianowany profesorem stałym filozofii na uniwersytecie w San Francisco. W związku z tą nominacją w maju 1973 r. przyjął obywatelstwo amerykańskie. Wcześniej zwrócił się z prośbą do konsulatu polskiego i oficjalnym pismem Konsulatu Generalnego PRL w Chicago z 10 lutego 1976 r. otrzymał zezwolenie na zmianę obywatelstwa i przyjęcie obywatelstwa amerykańskiego.
Oprócz pracy dydaktycznej na uniwersytecie w San Francisco pisał wiele artykułów oraz rozpraw naukowych, które były publikowane w periodykach oraz w książkach. Tematyka książek i artykułów naukowych dotyczyła głównie filozofii św. Tomasza z Akwinu, metafizyki oraz zagadnień ludzkiej egzystencji. Publikacje te były wydawane głównie w języku angielskim, co czyniło autora znanym w świecie naukowym.
W 1972 r. rozpoczął wydawanie specjalnego kwartalnika pt. „Migrant Echo", poświęconego kulturze, odrębności etnicznej oraz religii. We wstępie do pierwszego numeru napisał: „Oddając pierwszy numer «Migrant Echo» w ręce naszych czytelników, mamy nadzieję, że trafimy do tych, którym sprawy życia społeczno-religijnego leżą na sercu. Polonia zagraniczna posiada szereg czasopism o bardzo wysokim poziomie, poświęconych różnym przejawom i zagadnieniom życia na emigracji. Niemniej jednak zagadnienia duchowo-religijnego kształtowania postawy moralno-społecznej Polaków za granicą wciąż czekają na szczegółowe opracowanie. Zespół redakcyjny «Migrant Echo» ma zamiar służyć temu celowi i przynajmniej częściowo te lukę wypełnić". W periodyku tym publikowali artykuły w języku polskim i angielskim znawcy problemów emigracyjnych z kraju i zagranicy. „Migrant Echo" wychodził przez 10 lat, a ponad l00 autorów publikowało na jego łamach wyniki swoich badań nad zagadnieniami migracyjnymi.
Przedstawiona działalność ks. Andrzeja to tylko cząstka jego dokonań. Samych publikacji naukowych z dziedziny filozofii i socjologii jest ponad 250. W tym jest wiele monografii oraz serie książkowe. Ks. Andrzej jest też redaktorem trzech tomów dzieła Contributions on Oriental Traditions of Non-Monotheistic Religions in Asia. Pełny wykaz publikacji został przekazany do Biblioteki Towarzystwa Chrystusowego, a przedstawianie ich w tym miejscu zajęłoby wiele stron tekstu.
Szczególna więź łączyła ks. Andrzeja z KUL w Lublinie, gdzie był kontynuatorem przemyśleń swoich wielkich wykładowców: o. prof. A. Krąpca, M. Gogacza, S. Świerzawskiego, a także abpa K. Wojtyły. Abp Wojtyła, już jako papież Jan Paweł II, gratulował ks. Andrzejowi artykułów na temat tzw. filozofii lubelskiej, publikowanych w „The New Scholasticism". W tymże periodyku opublikował też ciekawy artykuł Dialogistic Tomism and Dialectical Marxism. Ks. Andrzej był też jednym z inicjatorów serii wydawniczej „Catholic Thought from Lublin", a w 1988 r. napisał do Ojca Świętego, iż jego monografia A Christian Humanism: Karol Wojtylas Existential Personalism będzie tłumaczona z języka angielskiego na język hiszpański.
Obok działalności dydaktycznej, piśmienniczej i edytorskiej ks. Andrzej brał udział w wielu sympozjach i konferencjach naukowych, organizowanych w wielu krajach, w tym także w Polsce, zwłaszcza na KUL. Na wielu z nich wygłaszał referaty, prowadził wykłady, m.in. konferencje naukowe organizowane przez Internationale Hegel-Gesellschaft, Interentional Society for Universalism oraz współpracował z „Dialectics and Humanism", czasopismem wydawanym przez Polską Akademię Nauk. W 1999 r. przez kilka miesięcy prowadził wykłady w Assumption University w Bangkoku w Tajlandii.
Ks. Andrzej był członkiem wielu stowarzyszeń i organizacji, m.in.: International Society for Metaphysics, International Society for St. Thomas, International Society for Universalism, American Catholic Philosophi cal Association, Association of American University Professors, Polish Institute of Arts and Sciences of America, Komisji ds. Religii Kongresu Polonii Amerykańskiej w Chicago. Otrzymał też wiele nagród i odznaczeń, m.in.: nagrodę przyznaną przez Public Radio w San Francisco, Distinguished Research Award przyznaną przez uniwersytet w San Francisco.
Od dzieciństwa miał zamiłowanie do poznawania świata. Rozwijał je jako taternik, alpinista, himalaista, uczestnik wypraw polarnych i arktycznych oraz etnograficznych do prawie wszystkich krajów obu Ameryk, Afryki, Australii i Azji. Badania naukowe prowadził w Papui-Nowej Gwinei, Amazonii, Nepalu, Tybecie, na Borneo, w Kamerunie, Mali, Mongolii, Namibii, RPA, Australii. Posiadał list referencyjny, wydany przez Komisję Misyjną Episkopatu Polski, do wszystkich polskich misjonarzy, na których terenie prowadził badania. Ze wszystkich wypraw przywoził jakieś ciekawe eksponaty, które gromadził i opisywał. Dzięki zapiskom z wypraw powstało również wiele książek. Chętnie też był słuchany, kiedy opowiadał o swoich podróżach.
W dobranym gronie podobnych jemu zapaleńców obchodził swoje prywatne uroczystości i rocznice. Na złoty jubileusz kapłaństwa, który obchodził w 2006 r., ówczesny przełożony generalny ks. Tadeusz Winnicki napisał: „...dziękując Bogu razem z Czcigodnym Księdzem Jubilatem za powierzony dar uczestnictwa w Chrystusowym Kapłaństwie, równocześnie wyrażam uczucia mojej gorącej wdzięczności za posługę spełnianą wobec naszych rodaków w Stanach Zjednoczonych, w szczególności w metropolii San Francisco. Posługa ta była spełniana w powiązaniu ze stałą pozycją profesora filozofii na Uniwersytecie Księży Jezuitów w San Francisco. Jedynie Bogu znana jest wielkość zaangażowania i włożonego serca w intelektualną formację umysłów wielu młodych ludzi, jak i w troskę o zbawienie rodaków, którym Ksiądz ofiarnie służył.".
Po przejściu na zasłużoną emeryturę ks. Andrzej podupadał na zdrowiu i dlatego uznano, że najlepszą opiekę otrzyma po powrocie do Polski. Dom, w którym mieszkał, a który był jego własnością, został zapisany na własność zgromadzeniu zakonnemu, a on wraz z wielką biblioteką i zbiorami powrócił do Polski. Dekret przeniesienia do domu zakonnego w Puszczykowie został wydany 28 stycznia 2011 r. Po powrocie, mimo trudności w chodzeniu, ks. Andrzej z wielką pasją rozkładał przywiezione zbiory w suterenie nowego domu zakonnego, w którym zamieszkał. Niestety, nie zdążył wszystkiego umieścić na przygotowanych już regałach. Choroba przerwała wszystkie jego starania, został przewieziony do miejscowego szpitala, gdzie wkrótce zmarł.
Ks. Andrzej Mikołaj Woźnicki zmarł w czwartek 27 marca 2014 r. w Puszczykowie. Przeżył 82 lata, w tym 64 lata życia zakonnego i 57 lat życia kapłańskiego.
Uroczystości pogrzebowe śp. ks. Andrzeja Woźnickiego rozpoczęły się w poniedziałek 31 marca. Zgromadziły współbraci zakonnych: księży, braci zakonnych, kleryków, nowicjuszy, a także siostry karmelitanki oraz rodzinę i przyjaciół zmarłego kapłana. O godz. 13.30 odmówiono różaniec, a o 14.00 rozpoczęła się koncelebrowana Msza Święta pogrzebowa, której przewodniczył przełożony generalny ks. Ryszard Głowacki SChr, a homilię żałobną wygłosił współbrat ks. Andrzeja od nowicjatu i studiów ks. Jan Pranke SChr. W homilii podkreślił zwłaszcza bogatą osobowość, szeroką działalność oraz wszystkie zdolności zmarłego współbrata, wyeksponował też jego zamiłowanie do egzotycznych wypraw. Po Mszy Świętej nastąpił obrzęd pożegnania, któremu również przewodniczył Przełożony Generalny. Następnie ciało zmarłego kapłana zostało odprowadzone do karawanu i przewiezione na parafialny cmentarz puszczykowski. Dalszy ciąg uroczystości pogrzebowych odbył się na cmentarzu. Kondukt żałobny i ostatnie modlitwy poprowadził ekonom generalny ks. Zbigniew Kutnik SChr. Na koniec obrzędów pogrzebowych superior domu puszczykowskiego ks. Tadeusz Zachara SChr podziękował wszystkim obecnym za udział i modlitwy w intencji zmarłego oraz tym, którzy opiekowali się ks. Andrzejem w jego chorobie.
Ks. Andrzej Woźnicki SChr spoczął w nowej części kwatery księży i braci chrystusowców na cmentarzu parafialnym w Puszczykowie, gdzie razem ze współbraćmi oczekuje zmartwychwstania.

ks. Bernard Kołodziej SChr