Harbin, miasto w Mandżurii, założone i zamieszkałe w drugiej połowie XIX wieku, przez budowniczych Kolei Transsyberyjskiej i Północno-Wschodnich Chin, w większości Polaków. Ta kolonia polska, licząca wtedy kilka tysięcy osób, była prężnym ośrodkiem polonijnym w okresie międzywojennym. Posiadała dwa kościoły, dwie szkoły podstawowe, gimnazjum oraz wiele organizacji. Szczególnie zasłużone było Stowarzyszenie „Gospoda Polska”. W Harbinie wychodziły dwadzieścia dwa tytuły polskich czasopism.

W 1936 roku Kongregacja Rozkrzewiania Wiary powierzyła tę placówkę duszpasterską Towarzystwu Chrystusowemu. Ze względu na brak księży w młodym zgromadzeniu, Towarzystwo nie mogło jednak objąć tej placówki i wtedy kard August Hlond wysłał tam w ich zastępstwie ks. Pawła Chodniewicza. Przyjechał on do Harbinu wraz z przełożonym chrystusowców ks. Ignacym Posadzym w 1937 roku. Wrażenia z tej podróży ks. I. Posadzy opisał w książce „Przez tajemniczy Wschód”, wydanej w Potulicach. Po przejściach wojennych, w 1949 roku kolonia polska w Harbinie przestała istnieć, a Polacy z Harbinu rozproszyli się po całym świecie. Część z nich powróciła do Polski, a większa grupa, wraz z ostatnim polskim duszpasterzem, ks. Aleksandrem Eysymonttem przyjechała do Australii.

Ostatnie archiwalia z tej placówki znajdują się w Archiwum Towarzystwa Chrystusowego w Poznaniu.

relacja i zdjęcia: ks. prof. Bernard Kołodziej SChr