Na formalny wniosek ks. Macieja Szmytowskiego SChr, proboszcza w Potulicach, Instytut Pamięci Narodowej przeprowadził dochodzenie w sprawie mordów, których dopuścili się Niemcy na terenie wsi jesienią 1939 roku. Śledztwo IPN ustaliło nazwiska trzech zamordowanych: dwóch z nich to mieszkańcy Gorzenia: Bolesław Bonczyński i Wacław Wesołowski, a trzeci to powracający z niewoli żołnierz Wojska Polskiego – Bolesław Wudzyński.

Niedzielna uroczystość rozpoczęła się Mszą Świętą polową o godz. 14.00 w asyście wojskowej, której przewodniczył ks. por. Marek Pruszkowski z bydgoskiej parafii wojskowej. Na jej początku ks. Maciej, miejscowy proboszcz powitał zaproszonych i przybyłych gości, a także nakreślił kontekst i cel tworzenia miejsc pamięci i upamiętniania chwalebnych momentów historii oraz uczczenia ofiar zbrodni totalitaryzmów XX wieku. Mówił m.in.: „Dzisiejsze uroczystości są odpowiedzią na słowa papieża św. Jana Pawła II: Naród, który nie zna swojej przeszłości umiera i nie buduje swojej przyszłości. W tym samym duchu zadanie przed nami postawił jakże doświadczony marszałek Józef Piłsudski, który konstatował: Naród, który nie szanuje swojej przeszłości, nie zasługuje na szacunek teraźniejszości i nie ma prawa do przyszłości. Dziś zamordowani tutaj są dla nas wzorem, głosem sumienia, są znakiem dla następujących pokoleń, aby pielęgnować wartości nieprzemijające. Dla nas zaszczytem jest dbałość o pamięć o Nich, ale także wyzwaniem, aby ta tragedia więcej się nie powtórzyła, aby nasze serca nigdy nie były jak ten kamień – twarde i niewzruszone. Dzisiejsze spotkanie, modlitwa, obecności szanownych gości dowodzi tego, że nasze życie poświęcone jest Bogu i Ojczyźnie. Ufamy, iż ten pomnik, który będziemy często mijać w naszym codziennym życiu będzie zachowaniem pamięci o wydarzeniach minionych, celebrowaniem zadanej nam wolności w teraźniejszości oraz modlitwą o wolną i niepodległą przyszłość Rzeczypospolitej”.

Do tego celu i kontekstu ks. Maciej wrócił również w słowie podsumowania i podziękowania wypowiedzialnego na końcu Mszy Świętej, gdzie stwierdził: „Pragnę z serca podziękować wszystkim, którzy uczestniczyli w tej uroczystości. Wszystkim, którzy bez pytania PO CO? zechcieli przyłączyć się do tego dzieła, do dzieła jakim jest pamięć. Uczciliśmy pamięć o tych, którzy nie pytali PO CO, tylko oddali swoje życie, zginęli, bo byli Polakami, bo mieszkali na tej ziemi i nie chcieli mówić po niemiecku, ich językiem był język polski, ich serce biło dla Polski, ich dzieci były wychowywane po polsku, w polskiej kulturze. Może zamiast pytania, jakie niektórzy pewnie stawiają przed sobą i znajomymi – PO CO, warto byłoby stanąć w prawdzie przed sobą i zapytać się, czy ja jestem gotów oddać życie za to, że jestem Polakiem, za to, że mówię po polsku i mieszkam na polskiej ziemi. Dla nas tutaj obecnych, ci których pamięć dzisiaj uczciliśmy są Bohaterami, są głosem przestrzegającym, że „historia kołem się toczy”, - oby nie! Jeśli zatem my nie będziemy o nich pamiętać, nie będziemy szanować siebie, pielęgnować w nas wartości nieprzemijających, na jaką wówczas przyszłość liczymy? Kto będzie nas szanował, jeśli nie my sami siebie i wzajemnie? Czy bylibyśmy w stanie bez pytania PO CO dokonać tego, czego nasi dzisiejsi Bohaterowie dokonali? Niech zatem ten pomnik – kamień, będzie dla nas przestrogą, pamięcią, a także symbolem naszego patriotyzmu. A w odpowiedzi na pytanie PO CO – po to, abyśmy my dzisiaj mogli żyć w wolnym, niepodległym państwie; po to, aby Wiara, Nadzieja i Miłość zawsze zwyciężały w nas samych, w naszej lokalnej ojczyźnie, jaką jest nasza parafia, a także w naszym pięknym, suwerennym państwie, które mamy dzięki ofiarności takich właśnie Bohaterów”.

Po uroczystym śpiewie Boże coś Polskę, wszyscy zebrani udali się pod obelisk i tam nastąpiło jego odsłonięcie i poświęcenie. Jego odsłonięcia dokonała wnuczka jednego z zamordowanych, p. Maria Żyrek, a następnie zapadła chwila ciszy upamiętniająca wszystkich poległych w czasie II wojny światowej, po której wszyscy odśpiewali Rotę.

tekst i zdjęcia: ks. Maciej Szmytowski SChr