Z okazji 70. rocznicy zakończenia II wojny światowej Polska Parafia Personalna oraz Stowarzyszenie Katolików Polskich na Węgrzech p.w. św.Wojciecha, 26 kwietnia zorganizowało uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej poświęconej biskupom i kapłanom, którzy w czasie II wojny światowej sprawowali duszpasterską opiekę w obozach dla uchodźców polskich na Węgrzech.
„ Lata mijają, ale nie pozwólmy przeminąć naszej polsko-węgierskiej pamięci, pamięci o przyjaźni w latach najtrudniejszych, czasie II wojny światowej, o pomocy, otwartych domach i sercach Węgrów, który przyjmowali polskich uchodźców. Odsłaniana dziś tablica jest świadectwem tego co wydarzyło się 70 lat temu” powiedział Ambasador RP na Węgrzech Roman Kowalski podczas uroczystości odsłonięcia umieszczonej na ścianie wieży kościoła polskiego marmurowej tablicy, na której w językach polskim i węgierskim widnieje napis: „ Służyli Bogu, swym ojczyznom i uchodźcom (…) Dziękujemy Bogu, zachowujemy ich w pamięci. W 75. rocznicę uchodźstwa polskiego na Węgrzech MSZ – Ambasada RP w Budapeszcie, Polska Parafia Personalna i Stowarzyszenie Katolików Polskich na Węgrzech p.w. św. Wojciecha”.
O roli kościoła w czasach wojny, a także w historii państw mówił László Hegyi zastępca sekretarza stanu d/s kościołów przy Ministerstwie Zasobów Ludzkich Węgier, a proboszcz Polskiej Parafii Personalnej na Węgrzech ks. Krzysztof Grzelak SChr. podczas poprzedzającej odsłonięcie tablicy mszy świętej zwrócił uwagę, że pamięć historyczna jest koniecznością by budować wartości na fundamentach nadziei, a naszą powinnością jest jej kontynuowanie.
Na zakończenie Mszy świętej ks. dr Grzegorz Piotr Bielaszka sekretarz Nuncjatury Apostolskiej, odczytał list, który z okazji odsłonięcia tablicy napisał Alberto Bottari de Castello - Nuncjusz Apostolski na Węgrzech.
Podczas II wojny światowej Nuncjatura Apostolska na Węgrzech brała udział w ratowaniu Żydów po wkroczeniu do kraju wojsk niemieckich. Ówczesny nuncjusz abp. Angelo Rotta wielokrotnie interweniował w imieniu Żydów u władz węgierskich. Za wydanie zgody na wystawienie kilku tysięcy paszportów Watykanu dla Żydów został uhonorowany tytułem "Sprawiedliwy wśród narodów świata" przez Instytut Yad Vashem. Na tablicy pamiątkowej nazwisko nuncjusza abp. Angelo Rotta widnieje jako pierwsze.
Obok Ambasadora RP na Węgrzech Romana Kowalskiego wraz z Małżonką, ministra László Hegyiego, którzy tablicę odsłonili - uroczystości swą obecnością zaszczycili: attaché Obrony, Wojskowy i Lotniczy RP płk Jan Kurdziałek, sekretarz Nuncjatury Apostolskiej w Budapeszcie ks. dr Grzegorz Piotr Bielaszka, rzecznik narodowości polskiej w Zgromadzeniu Narodowym Węgier Halina Csúcs, wiceburmistrz X dzielnicy Budapesztu Tibor Véber, przewodnicząca Ogólnokrajowego Samorządu Polskiego Ewa Rónay oraz polscy i węgierscy wierni z budapeszteńskiej parafii, a prowadzoną przez Imrego Molnára - przewodniczącego SNP w Érd uroczystość ubogaciła asysta żołnierzy Legionu Polskiego i śpiew chóru św. Kingi. Obecna była znająca osobiście ks. Wincentego Danka pani Julia Koziorowski - naoczny świadek wydarzeń sprzed 75 lat. W Domu Polskim można oglądać okolicznościową wystawę. Patronat honorowy nad wydarzeniem sprawował JE Alberto Bottari de Castello – Nuncjusz Apostolski na Węgrzech.
Szacuje się, że w okresie II wojny światowej ok. 80 polskich duchownych służyło naszym uchodźcom na Węgrzech. Wśród nich był przybyły już w 1908 roku na Węgry pierwszy polski proboszcz ks. Wincenty Danek, którego 70 rocznicę śmierci obchodzimy 27 kwietnia.
Osoby zainteresowane obejrzeniem odsłoniętej 26 kwietnia 2015 r. tablicy poświęconej biskupom i kapłanom, którzy w czasie II wojny światowej sprawowali duszpasterską opiekę w obozach dla uchodźców polskich na Węgrzech informujemy, że znajduje się ona pod prawym ramieniem krzyża umieszczonego na ścianie frontowej wieży kościoła polskiego w X dzielnicy Budapesztu przy ul. Óhegy 11.
Tekst:
Bożena Bogdańska-Szadai
Barbara Pál
Zdjęcia:
Barbara Pál