Dzień węgierskiej Polonii 2025.

28 czerwca 2025 r. w Budapeszcie odbyły się obchody święta węgierskiej Polonii organizowane przez Ogólnokrajowy Samorząd Polski na Węgrzech, zwyczajowo w okolicy święta św. Władysława. Od 1996 roku św. Władysław, wnuk Mieszka II, po matce Polak, po ojcu Węgier jest patronem żyjących na Węgrzech Polaków. Tegoroczne obchody rozpoczęła Msza Święta w intencji węgierskiej Polonii sprawowana w bazylice św. Istvána przez proboszcza Polskiej Parafii Personalnej na Węgrzech ks. Krzysztofa Grzelaka SChr., który w homilii nawiązywał do postaci św. Władysława i aktualności jego przesłania w czasach współczesnych. W bazylice zapłonął symboliczny ogień św. Władysława, który w 2017 r. został zawieziony z Węgier przez polonijną delegację do Rzymu, gdzie został poświęcony przez papieża Franciszka. Mszę muzycznie ubogacała przybyła z Andrychowa Miejska Orkiestra Dęta „Andropol”.
Z bazyliki goście uroczystości barwnym orszakiem prowadzonym przez króla Władysława i jego świtę przeszli do Domu Kultury Aranytíz gdzie odbyła się świąteczna gala, którą rozpoczęły hymny narodowe Polski i Węgier. Podniosłości uroczystości nadawała obecność gości specjalnych w osobach: chargé d’affaires Jacka Śladewskiego, Marcina Bobińskiego kierownika Wydziału Konsularnego i Polonii Ambasady RP w Budapeszcie, dr Dóry Papp – przedstawicielki Departamentu ds. Kościołów i Kontaktów z Mniejszościami Narodowymi w Kancelarii Premiera Węgier, Róberta Zobolyáka – wicedyrektora Fundacji im. Wacława Felczaka, ks. Krzysztofa Grzelaka SChr, proboszcza Polskiej Parafii Personalnej na Węgrzech. Gospodynią święta była Maria Felföldi przewodnicząca Ogólnokrajowego Samorządu Polskiego na Węgrzech. Przybyli przedstawiciele polskich samorządów narodowościowych i organizacji cywilnych wśród nich Polskiego Stowarzyszenia Kulturalnego im. J. Bema, Stowarzyszenia Katolików Polskich na Węgrzech pw. św. Wojciecha, Stowarzyszenia Polonia Nova, kierownictw instytucji podległych OSP, przedstawiciele Polonii z Budapesztu i m.in. z Szolnoku, Miskolca, Egeru, Székesfehérváru, Pécsu, Veszprém, Érdu, Tata, Dunakeszi.
Odczytano adresowany do świętującej w Budapeszcie Polonii list pani Małgorzaty Kidawy-Błońskiej, Marszałka Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Natomiast głównym punktem gali była ceremonia przekazania dorocznych nagród polonijnych: za wieloletnią i owocną pracę na rzecz pogłębiania i zacieśniania przyjaźni polsko-węgierskiej oraz propagowanie polskiej kultury na Węgrzech Ogólnokrajowy Samorząd Polski przyznał nagrodę Świętego Władysława panu Ferencowi Kovácsowi Burmistrzowi Miasta Nyíregyháza. Dr Ferenc Kovács jest burmistrzem miasta od 2010 roku. Podczas swojej kadencji z wielkim zaangażowaniem rozbudowywał kontakty węgiersko-polskie, szczególną wagę przywiązując do wspomagania działań lokalnej Polonii na rzecz pielęgnowania rodzimej kultury i utrzymywania narodowych tradycji. Dzięki jego inicjatywie i zaangażowaniu w 2012 roku powstał Dom Narodowości, w którym mogą bezpłatnie prowadzić działalność miejscowe samorządy narodowościowe. Burmistrz Nyíregyháza wyjątkową wagę przykłada do utrzymywania i rozwoju kontaktów z polskimi miastami partnerskimi. Nyíregyháza utrzymuje ożywioną i regularną współpracę z trzema polskimi miastami: Rzeszowem, Gorlicami, Bielsko-Białą, a jest ona szczególnie widoczna w zakresie kultury, edukacji i turystyki. Dr Ferenc Kovács wspiera finansowo oraz osobiście obejmuje patronat nad organizacją Dnia Przyjaźni Polsko-Węgierskiej w Nyíregyházie, służy pomocą w licznych programach polonijnych, których celem jest podtrzymywanie naszych narodowych tradycji i pielęgnowanie kultury wśród lokalnej społeczności polskiej. Pan Ferenc Kovacs od lat wspiera organizację konkursu „Kto wie więcej o Polsce?”, organizowanego na szczeblu powiatowym dla uczniów szkół średnich, który to konkurs jest częścią obchodów Dnia Przyjaźni. Przywiązuje też dużą wagę rozwoju bliskich kontaktów młodzieży obu naszych narodów: kilka szkół w Nyíregyházie ma partnerskie kontakty ze szkołami polskimi, a efektem tej współpracy są wspólne programy kulturalne i edukacyjne placówek oświatowych obu krajów. Działalność dra Ferenca Kovácsa jest przykładem wieloletniego efektywnego działania na rzecz utrzymania i rozwoju relacji polsko-węgierskich.

Budapeszt: Kwiaty przy kopijniku pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 roku.

W Budapeszcie jest kilka symbolicznych miejsc związanych z polską pamięcią 1956 roku. Jedno z nich znajduje się przy Kościele Polskim gdzie 29 czerwca 2025 r. po Mszy świętej dopołudniowej, odbyła się uroczystość składania wieńców, w której obok wiernych z naszej polskiej parafii uczestniczyli członkowie kőbányskiego Związku 56 roku, w imieniu Ambasady RP na Węgrzech wieniec złożył kierownik Wydziału Konsularnego i Polonii Marcin Bobiński. Reprezentowany był Ogólnokrajowy Samorząd Polski na Węgrzech, SNP X i XIX dzielnicy, Stowarzyszenie Katolików Polskich na Węgrzech pw. św. Wojciecha, Polsko-Węgierskie Stowarzyszenie im. Rodziny Korompayów i Polskie Stowarzyszenie Kulturalne im. Józefa Bema. Okolicznościową modlitwę wygłosił proboszcz Polskiej Parafii Personalnej na Węgrzech ks. Krzysztof Grzelak SChr. Organizatorzy spotkania to Związek 56 roku na Kőbánya i Stowarzyszenie Katolików Polskich na Węgrzech pw. św. Wojciecha, a obok wiernych z naszej wspólnoty parafialnej obecni byli polscy pielgrzymi z Wrześni. Uroczystości towarzyszała Miejska Orkiestra Dęta „Andropol” z Andrychowa. Miejsce to ma dziewięcioletnią historię – 26 czerwca 2016 r. obok wejścia do kościoła polskiego odsłonięto kopijnik upamiętniający 60. rocznicę wybuchu powstania w Poznaniu i na Węgrzech. Autorem kopijnika jest Sándor Nagy, a inicjatorem jego powstania węgierski samorząd na Kőbánya przy wsparciu Związku 56 roku. Na tablicy umieszczonej przy kopijniku widnieje dwujęzyczny napis: «1956-2016. na upamiętnienie 60. rocznicy wydarzeń Poznańskiego Czerwca’56».

informacja za „Głos Polonii”, fotografie: Barbara Pál